Πέμπτη 24 Μαΐου 2012

E-market κρητικών προϊόντων

E-market: Πρόκειται για ένα καινοτόμο εργαλείο στήριξης της τοπικής κοινωνίας, το οποίο δημιούργησε ο δήμος Μινώα Πεδιάδας, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Επεξεργασίας Δεδομένων του Πανεπιστημίου Κρήτης και φέρνει σε επαφή τον καταναλωτή απευθείας με τον παραγωγό. Πρόκειται για ηλεκτρονική πλατφόρμα μητρώου τοπικών παραγωγών και τοπικών προϊόντων του Δήμου Μινώα Πεδιάδας, που στοχεύει στην απευθείας πώληση των προϊόντων από τον παραγωγό στον καταναλωτή και στην αύξηση των τοπικών εισοδημάτων.
Το νέο εγχείρημα του Δήμου Μινώα Πεδιάδας της Κρήτης, παρουσιάστηκε την Τρίτη 22 Μαΐου 2012 σε συνέντευξη τύπου. Οι υπεύθυνοι παρουσιάζοντας την ηλεκτρονική πλατφόρμα εξήγησαν και τη διαδραστική λειτουργία της για τον παραγωγό και τον καταναλωτή. Όπως είπαν οι παραγωγοί μέσω της ιστοσελίδας του Δήμου Μινώα Πεδιάδας εγγράφονται δωρεάν στο E-market τοπικών προϊόντων και αποκτούν το δικό τους κωδικό, μέσω του οποίου διαχειρίζονται τα δεδομένα των προϊόντων που προσφέρουν.
 O κάθε παραγωγός μπορεί μόνος του να ενημερώνει τη σελίδα, τόσο για τις τιμές όσο και για τις ποσότητες των προϊόντων που διαθέτει, να ελέγχει τη χρονική ισχύ των προσφορών του κ.α. Παράλληλα, ο καταναλωτής μπορεί μέσα από μια ευρεία γκάμα προϊόντων να αναζητά το καλύτερο για τα δικά του δεδομένα και να στέλνει απευθείας στον παραγωγό την παραγγελία του.
Μέσω του E-Market η τεχνολογία συναντά την παραγωγή και δημιουργεί ευκαιρίες τόνωσης της τοπικής αγοράς αλλά και διευκόλυνσης του καταναλωτή, λειτουργώντας ανταποδοτικά για τον οικογενειακό του προγραμματισμό, αφού του δίνει τη δυνατότητα να προμηθεύεται τα προϊόντα στην τιμή παραγωγής χωρίς μεσάζοντες.
Για την πρωτοβουλία αυτή ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας σημείωσε: «Η ηλεκτρονική αυτή σελίδα αποτελεί πρόσκληση αλλά και πρόκληση για όλους τους Δήμους της χώρας να αποκτήσουν αντίστοιχες υποδομές, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε όλους τους αγοραστές της χώρας μας αλλά και του εξωτερικού να γνωρίσουν τα προϊόντα και τις επιχειρήσεις κάθε τόπου. Με τον τρόπο αυτό συμβάλλουμε στην απευθείας σύνδεση παραγωγών και καταναλωτών κι έτσι το προϊόν θα μπορεί να αγοράζεται στην αρχική τιμή που το διαθέτει ο παραγωγός, χωρίς μεσάζοντες, που ανεβάζουν το κόστος των προϊόντων». 
Οι ενδιαφερόμενοι χρήστες της πλατφόρμας, μπορούν να μπουν στην ηλεκτρονική σελίδα του Δήμου και να αναζητήσουν στο δεξί της μέρος το banner «Ε-Market». Εκεί κάνοντας κλικ, μπορούν να εισαχθούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και να ακολουθήσουν τις οδηγίες, είτε πρόκειται για παραγωγούς, είτε πρόκειται για καταναλωτές. Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν και με το τηλέφωνο 28913 40305 του Δήμου Μινώα Πεδιάδας.

Legalize it!

Legalize it!

Οι Anonymous τάσσονται υπέρ της νομιμοποίησης της μαριχουάνας

Η παγκοσμίου εμβέλειας, ομάδα hackers έχοντας ως στόχο να νομιμοποιηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο η κάνναβης, προχώρησαν στη δεύτερη φάση της επιχείρησής τους, με την ονομασία "OpCannabis 420".

Σύμφωνα με δημοσίευμα του bigbuds, η ομάδα hackers καλεί όλο τον κόσμο να κατεβεί σε πορείες (ξεκινώντας από την 1η Οκτωβρίου), απειλώντας ταυτόχρονα να αποκαλύψει προσωπικές πληροφορίες αλλά και τα πραγματικά κίνητρα των "narco-warriors", των ανθρώπων που επωφελούνται από τη συγκεκριμένη απαγόρευση:

«Χαιρετίσματα από τους Anonymous και την Team Vendetta,

Όπως πολλοί γνωρίζουν, η επιχείρηση "OpCannabis 420" είναι η προσπάθεια μας να φέρουμε κοντά όλους όσους κάνουν χρήση κάνναβης για το σκοπό της νομιμοποίησης. Οι προσπάθειές μας έχουν επιτύχει σε μεγάλο βαθμό όσον αφορά την ενημέρωση του κόσμου. Η υποστήριξη που δεχτήκαμε ξεπέρασε και τα πιο τρελά μας όνειρα.

Τώρα, θα θέλαμε να σας καλωσορίσουμε στη δεύτερη φάση της "Operation Cannabis 420" που επικεντρώνεται σε δύο στόχους: 1) Οργάνωση διαδηλώσεων σε όλο τον κόσμο για τη νομιμοποίηση της κάνναβης, η πρώτη εκ των οποίων έχει προγραμματιστεί για την 1η του Οκτωβρίου και 2) το "ξεσκέπασμα" των λεγόμενων narco-warriors.

Αυτοί είναι κυρίως τα συνδικάτα της αστυνομίας, οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, οι βιομηχανίες καπνού και αλκοόλ, οι λομπίστες των οργανώσεων αυτών και οι πολιτικοί που λαμβάνουν μίζες για να νομοθετούν υπέρ τους. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που έχουν οικονομικό συμφέρον στη διατήρηση της απαγόρευσης της κάνναβης και είναι πρόθυμοι να διαδώσουν ψέματα, να φυλακίσουν τους χρήστες κάνναβης και να καταστρέψουν τις ζωές αθώων ανθρώπων. Όχι πια. θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε μέρα και νύχτα μέχρι να λήξει αυτός ο άδικος πόλεμος.

Αυτό είναι ένα εγερτήριο κάλεσμα. Κάθε άνθρωπος που κάνει χρήση κάνναβης ή στηρίζει το δικαίωμά μας να το κάνουμε πρέπει να πάρει θέση τώρα.  Έχουμε πάρα πολλούς ανθρώπους που εξακολουθούν να αγνοούν τις θαυματουργές ιδιότητες της μαριχουάνας. Έχει αποδειχθεί ότι η THC μπορεί να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα του εγκεφάλου και να επιβραδύνει τον επανασχηματισμό τους. Είναι αποδεδειγμένο ότι η κάνναβη είναι εξαιρετικά επωφελής στους ασθενείς με καρκίνο που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία. Και αυτά είναι μερικά μόνο από τα οφέλη…

Ελάτε μαζί μας για να δώσουμε τέλος σε όλο αυτό μια για πάντα. Οργανώστε την 1η Οκτώβρη μια πορεία για την πόλη/χωριό σας. Ενημερώστε τους πάντες. Αυτός ο αγώνας μπορεί να κερδηθεί με απλά μαθηματικά.».

Τρίτη 8 Μαΐου 2012

Γκότζι μπέρι: ένα νέο φυτό από την Ανατολή


Τα τελευταία χρόνια η παρουσίαση νέων φυτικών ειδών με αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά και η αξιολόγησή τους για την καλλιέργεια στην Ελλάδα είναι γεγονός. Ξεκινώντας από το ιπποφαές, το μύρτιλλο, την στέβια και την αρόνια φτάσαμε σήμερα στο γκότζι μπέρι. Τι είναι όμως αυτό το φυτό με το περίεργο όνομα;
Το γκότζι μπέρι (Lycium barbarum) κατάγεται από την Κίνα και χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή κινέζικη ιατρική λόγω των ιδιαίτερων θρεπτικών και φαρμακευτικών ιδιοτήτων του καρπού. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι η περιεκτικότητα του σε βιταμίνη C είναι 450 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του πορτοκαλιού, ενώ ο αριθμός των περιεχόμενων αντιοξειδωτικών μονάδων αγγίζει τις 25000! Περιέχει, επίσης, βιταμίνη Ε, β- καροτίνη, αμινοξέα και καροτενοειδή. Το όνομά του το πήρε από την κινέζικη λέξη Gou Qi Zi που είναι το όνομα του ζευγαριού που ανακάλυψε τυχαία τους καρπούς στα βουνά της περιοχής Ningxia της Κίνας.
Το φυτό ανήκει στην οικογένεια των Σολανίδων (όπως η τομάτα), είναι φυλλοβόλο και μπορεί να φτάσει σε ύψος ακόμα και τα 3 μέτρα.
-Ανθίζει το καλοκαίρι το καλοκαίρι και οι καρποί ωριμάζουν το φθινόπωρο (Αύγουστο- Οκτώβριο)
-Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα και επικονιάζονται με τις μέλισσες.
-Διαμορφώνεται, συνήθως, σε βραχύκορμο κύπελλο
-Φυτεύεται σε απόσταση 2 μέτρων, πάνω σε γραμμές φύτευσης που απέχουν μεταξύ τους 3 μέτρα
-Κλαδεύεται το χειμώνα και μπαίνει σε καρποφορία στο δεύτερο έτος της ηλικίας του. Το φυτό έχει την τάση να παράγει πολλά παραβλαστήματα από τη βάση του τα οποία θα πρέπει να αφαιρούνται, καθώς επίσης και οι λαίμαργοι βλαστοί που έχουν κατακόρυφη και ταχεία ανάπτυξη. Το φυτό είναι ανθεκτικό στο κλάδεμα και μπορεί να ξαναβλαστήσει ακόμα και σε παλαιό ξύλο.
-Πολλαπλασιάζεται με σπόρο (σε θερμοκήπιο- νωρίς την άνοιξη), με μόσχευμα ημίσκληρου ξύλου (με τακούνι – Ιούλιο/Αύγουστο) ή με μόσχευμα σκληρού ξύλου (σε ψυχρό σπορείο- Φθινόπωρο/ Χειμώνας) .
-Μπορεί να ευδοκιμήσει ακόμα και σε φτωχά εδάφη , αλλά όταν καλλιεργείτε εμπορικά θα πρέπει να επιλέγεται ένα έδαφος μέσης σύστασης, καλά στραγγιζόμενο και με σχεδόν ουδέτερο Ph.
-Λόγω του εκτεταμένου ριζικού συστήματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αμμώδη και σαθρά εδάφη για τη συγκράτηση του χώματος.
-Το φυτό αγαπά τον ήλιο, αλλά αντέχει και σε μερική σκιά.
-Είναι πολύ ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες (-15C) και στις παραθαλάσσιες φυτεύσεις.
Πηγή Livingreen

Κυριακή 6 Μαΐου 2012

Ο Μάιος και τα λουλούδια του

Tώρα Μαγιά, τώρα δροσιά, τώρα τό καλοκαίρι, τώρα μορφαίνουν τά κλαδιά, τώρα μορφαίνει ό τόπος.
Μ' αύτό τό τραγουδάκι καλοδέχονται οϊ Μακεδόνες τό Μάη. Τό μήνα πού τό πρασίνισμα καί τό λουλούδισμα τής φύσης βρίσκονται στό κορύφωμά τους. Γι αυτό καί «Πράσινο» τόν ονομάζουνε καί «Λούλουδον» οί  Ήπειρώτες. Τό πράγμα επιβεβαιώνεται κι άπ’ άλλα τραγουδάκια καί προσωνυμίες:
’Απρίλης μέ τά λούλουδα καί Μάης μέ τά ρόδα.
Τό τελευταίο έγινε άφορμή νά ονομαστεί «Τριανταφυλλάς» κι ένας άγιος πού γιορτάζει τήν όγδοη μέρα του: ό άη-Γιάννης ό Θεολόγος. Κι αύτό, γιατί στή Θράκη, όπου καλλιεργούνται τά τριαντάφυλλα γιά τό περίφημο ροδέλαιο, σύμφωνα μέ τή λαϊκή πίστη -πού έπικρατεί καί σ’ άλλα μέρη, άλλωστε- ό άη-Γ ιάννης τιμωρεί καταστρέφοντας μέ χαλάζι όσους έργάζονται σέ γεωργικές έργασίες τήν ήμέρα τής γιορτής του (βλέπε καί άγιο Φίλιππο, στό Νοέμβριο).
 Κάτι πού κάνει τούς 'Αγραφιώτες νά τόν όνομάζουν καί «Χαλαζιά», ένώ οι Τηνιακοί τόν βάφτισαν καί «Βροχάρη». Γιά νά τόν έξευμενίσουνε λοιπόν οί Θρακιώτες, νά μήν καταστρέψει τό τόσο πολύτιμο γι’ αύτούς προϊόν, τοΰ δωσαν τήν προσωνυμία πού είπαμε.
Καί είναι γνωστό πώς ό Μάης, μαζί μέ τις καλοσύνες του, φημίζεται καί γιά τις ξαφνικές μπόρες του, μέ βροχή καί μέ χαλάζι, τόσο άκαιρες γιά τή γεωργία, πού μάς άναγκάζουνε νά λέμε:
Στών άμαρτωλώ τόν τόπο, τό Μάη μήνα βρέχει, ή, στή Μύκονο: "Οντως ήπρεπε δέν ήτα, καί τό Μάη δροαολόα... ή: όταν έπρεπε δέν έβρεχε καί τό Μάη χαλαζώνει...
Επειδή όμως όλα είναι τόσο σχετικά σ' αύτόν τόν κόσμο, καί στη βόρεια Ελλάδα, μέ τά όψιμα σπαρτά, ή μαγιάτικη βροχή ι άκόμα, όταν παρατραβήξει καμιά φορά ή στέγνη (ανομβρία), συνηθίζουνε στήν "Ηπειρο, τή Μακεδονία, τή Θράκη καί τή Ρούμελη νά καταφεύγουν στις μαγικές ικανότητες τής Περπερούνας, πού κατά περιοχές λέγεται καί Περπερού, Περπεριά, Περπερίταα καί Μπαρμπαρούσα καί Παπαρούνα, μέ παρετυμο­λογία, άπό τό βλάχικο paperuna (άπό τό όποιο, κατά τόν Gustav Meyer, Neugr. Studien 2, 86 προήλθε, κι αύτό άπό τό λατιν. papilio = πεταλούδα).
Ή μάγισσα τούτη δέν είναι παρά ένα... κοριτσάκι δέκα ώς δώδεκα χρονών, όρφανό άπό μάνα καί πατέρα, πού τό στολίζουνε τά συνομήλικό του άπό τήν κορφή ώς τά νύχια, τόσο, πού νά μή φαίνεται καθόλου, μέ πρασινάδες (κλαδιά καστανιάς π.χ. ή κουφο­ξυλιάς) καί χορτάρια (λάπαθα κυρίως) καί λουλούδια. Περιφερόντάς το οί φιλαινάδες του άπό σπίτι σέ σπίτι τραγουδούνε (μέ διάφορες παραλλαγές) αύτό τό τραγουδάκι:
Περπερούνα περπατεϊ,/ τό Θεό παρακαλεί:
Θέ μου, ρίξε μιά βροχίτσα, μιά βροχίτσα σιγαλή (ή μιά βροχή βασιλική: δυνατή)
γιά ν' άνθίσουν τά σταράκια/ καί ν' άνθίσουν τ’ άμπελάκια ή: γιά νά γίνουν τά σταράκια καί τής μπάμπως τά κρεμμύδια.
"Οσες τρύπες στό δερμώνι,/ τόσες θημωνιές στ’ άλώνι.
(όπου τό «δερμώνι» είδος κόσκινου μέ μεγάλες τρύπες πού χρησιμοποιείται κατά τό άλώνισμα).
 Στό τέλος τού τραγουδιού ή «Περπερούνα» παίρνει τό φιλοδώρημά της (χρήματα ή άβγά, φουντούκια, καρύδια κι άμύγδαλα ή ψωμί), ένώ σύγκαιρα δέχεται άπό τό παράθυρο ένα συμβολικό μέν, άλλά γερό... κατάβρεγμα μέ τό μαστραπά (σιδερένιο δοχείο νερού). Στή Ρούμελη, τό κοριτσάκι αύτό τό περιφέρουν δεμένο μ- ένα σκοινί άπό τό λαιμό. Αύτού μάλιστα τό λένε καί συμβολικότερα «βίδρα», πού σημαίνει τόν ύδρόβιο κάστορα. Είναι δέ όλοι τους τόσο βέβαιοι γιά τήν άποτελεσματικότητα αύτού τού μέσου, ώστε στό Δομοκό τής Θεσσαλίας συμπληρώνουν:
Κι ό φτωχός μέ τό τσαπί,/ κάνει αύλάκια νά διαβεϊ, αύλάκια αύλάκια τό νερό,/ κούπες κούπες τό κρασί.
'Όπως φαίνεται καθαρά άπό τά παραπάνω, τό κατάβρεγμα συμβολίζει τήν πολυπόθητη βροχή, πού θά κάνει τόν ξερό τόπο (τήν πεντάρφανη Περπερούνα) νά πρασινίσει καί νά σκεπαστεί άπό βλάστηση (σάν τό καταστολισμένο κοριτσάκι) καί ν’ άποδώσει πλούσιους τούς καρπούς της (τά φιλοδωρήματα).
Τήν άξια τής μαγιάτικης βροχής δείχνει άκόμα κάποια παράδο­ση πού κυκλοφορεί στήν ’Ήπειρο, τή Μακεδονία καί τή Ζάκυνθο: Μιά φορά ένας βασιλιάς έστησεν έξω άπό τό παλάτι του μιά έλαφίνα μέ τ' άλαφόπουλό της στολισμένα καί σκεπασμένα μέ λογής λογιών πετράδια καί κήρυξε πώς όποιος μπορέσει νά έκτιμήσει τήν άξια τους, θά πάρει ένα μεγάλο χάρισμα (δώρο). Πήγαινεν ό ένας, ό άλλος, έλεγαν τή γνώμη τους, άλλά καμιά δέν
άρεσε στό βασιλιά. "Ωσπου μιά μέρα πάει ένας γέρος καί τοϋ λέει:
"Αν βρέξει ’Απρίλης δώδεκα, κι ό Μάης μιά καί φίνα, άξίζει τ’ άλαφόπουλο μ’ δλη τήν άλαφινα κι ό βασιλιάς εύχαριστήθηκε μέ τή σοφία τού γέρου καί κράτησε τήν ύπόσχεσή του. "Εν’ άλλο γνωμικό συμπληρώνει:
"Αν βρέξει ’Απρίλης δώδεκα, κι ό Μάης πέντε-δέκα, νά δεις τό κοντοκρίθαρο πώς στρίβει τό μουστάκι!
Δίνει λοιπόν ό Μάης τίς τελευταίες έλπίδες γιά τό ευεργετικό πότισμα καί τήν άπόδοση τών χωραφιών, στούς όψιμους, ένώ στούς πρώιμους φέρνει μέ τίς μπόρες του τό γκρέμισμα πολύμηνων κόπων κι έλπίδων.
Γιά νά είμαστε όμως καί δίκαιοι, δέν είναι άπόλυτα υπεύθυνος γι’ αύτό, γιατί πληρώνει καί τίς άμαρτίες του 'Απρίλη, καί τού Μάρτη άκόμα, καθώς ξέρομε. Γιαυτό καί πολλές φορές άδερφώνεται μέ τόν προηγούμενο στό σύμπλεγμα τού «Άπριλομάη» ή τοΰ «Μαγιάπριλου». 'Η σύγχυση μάλιστα τούτη έκαμε τούς Ζακυθινούς νά δηλώνουν ειρωνικά τήν έννοια τής χρονικής άοριστίας φορτώ- νοντάς την «στά Μαγιάπριλα» (στό «μήνα πού δέν έχει Σάββατο», καθώς λέμε συνήθως).
Παρόλαυτά, ό κόσμος θεωρεί τό Μάη μήνα χαρούμενο καί λουλουδένιο, καί γιαυτό άπό τήν παραμονή του άκόμα ξεχύνεται στούς κάμπους καί στούς κήπους γιά νά «τόν πιάσει», σάν άπιστος Θωμάς, καί μέ τήν άφή νά τόν νιώσει καί νά χαρεί τόν έρχομό του.
 Θά έκομίζαμε γλαύκα εις ’Αθήνας, άν έπαναλάβομε πώς κάνουν στεφάνια κι άνθοδέσμες, τούς «Μάηδες», γιά τίς πόρτες καί τά μπαλκόνια τους ό κόσμος - πιστοί καί μή τής παράδοσης.
Τό λιγότερο ϊσως γνωστό είναι ότι τό μάζεμα τών λουλουδιών στά χωριά γινόταν, ή γίνεται άκόμα, μέ όρισμένα έπίκαιρα τραγού­δια.
"Οτι τό κρέμασμα τοΰ «Μάη», σέ μερικά μέρη, πρέπει νά γίνει σκοτεινά («άφώτιγα»), πριν βγεί ό ήλιος δηλαδή.
"Οτι μαζί μέ τά λουλούδια τοποθετούν συμβολικά, «γιά τό καλό», καί στάχια, σκόρδα, κρεμμύδια ή κλαδί συκιάς, άμυγδαλιάς, ροδιάς μέ τούς καρπούς των, όσα έχουν, έστω κι άγίνωτους άκόμα.
Ότι τό άγκάθι ή τό σκόρδο τό βάζουν μερικοί «γιά τοΰ έχθροϋ τό μάτι», γιά τή βασκανία.
"Οτι στή Σαντορίνη άνταλλάσσουν μεταξύ τους οί συγγενείς καί φίλοι τούς «Μάηδες», καί μάλιστα οί έρωτευμένοι.
"Οτι τούς άφίνουν γενικά κρεμασμένους ώς τήν παραμονή τ’ άη- Γιαννιοΰ τοΰ Κλήδονα, οπότε τούς ρίχνουν καί τούς καίνε στίς φωτιές, «φωτάρες» στή Μύκονο, πού άνάβουνε γιά τό έθιμο καί πηδούν πρός τιμή του.
Οί εύχαριστημένοι άπό τό Μάη τόν λένε «Καλομηνά», όπως οί Πόντιοι, γιά τις καλές, γλυκειές του μέρες, ένώ οί Μακεδόνες «Κερασάρη» - κι είναι γνωστά τά πολλά καί ώραΐα κεράσια τής "Εδεσσας. Οί Κύπριοι, πάλι, άποβλέποντας στή μεγάλη διάρκεια των ήμερων του, πού τούς άναγκάζει νά τρώνε «πέντε» φορές ως τό βράδυ, τόνε λένε «Πεντεφά» - έπίθετο πού άλλοι τό δίνουνε στόν Αύγουστο, γιά τά πολλά του φρούτα καί λοιπά.
Οί Καλυμνιοί πού πρώιμα θερίζουνε, λένε Μάη τό θερισμό, ένώ οί Βολιώτες, πού συνηθίζουν νά μασκαρεύονται τήν Πρωτομαγιά, όνομάζουν «Μάηδες» τούς μασκαράδες.
Τήν άφθονη πρασινάδα έκμεταλλεύονται καί τά ζώα, μά... προσοχή:
Νά μή ζηλέψεις τή Λαμπρή γυναίκα, καί τόν Άπριλομάη φοράδα!
- γιατί ή πρώτη θά σέ ξεγελάσει, μέ τά λαμπριάτικα πού φορεί, καί τήν κολακεύουν, γιά τήν ομορφιά της, καί ή δεύτερη θά σοϋ φαντάξει γιά καλόσοη... μέ τήν πρόσκαιρη πάχυνσή της...
 Κι ένώ είναι όλα τόσο ποιητικά καί όμορφα καί μπορούν ν' άποτελέσουν μιά θαυμάσια διακόσμηση γιά τήν τέλεση τού ιερότερου γιά τόν άνθρωπο δεσμού, τού γάμου, ό λαός, συσχετί­ζοντας τ' όνομα τού Μάη μέ μιά τρομερή λέξη, τή μαγεία, φοβάται -ή, τουλάχιστο, φοβόταν- νά παντρευτεί στις μέρες του, γιά νά μή... μαγευτεί.
"Ας θυμηθούμε καί τό: «Μάη μου, μάγεψέ τον!» - καί δέν μπορέσει ν' άποκτήσει τό πλάσμα τών όνείρων του...
Αύτός είναι κι ένας άπό τούς λόγους, γιά τούς όποιους τό πρωί τής Πρωτομαγιάς πολλοί τρώνε σκόρδο μόλις σηκωθούν, γιά ν' άποτρέψουνε τή βασκανία, ή πίνουν «άμίλητο νερό», πού έφερε δηλαδή άπό τή βρύση μιά κοπέλα, χωρίς νά μιλήσει, στό δρόμο, σέ κανέναν. 'Επισκέπτονται άκόμη άγιασμένα νερά, «άγιάσματα» (μέρη όπου άναβλύζουν νερά κοντά σέ ξωκκλήσια τ’ άη-Γιάννη) καί τρώνε λαμπροκουλούρα φυλαγμένη στά εικονίσματα άπό τή Μεγά­λη Πέμπτη, καί λοιπά. 'Ο φόβος γιά τήν τέλεση τού γάμου τό Μάη, συνδέεται καί μέ τήν προσβολή πού νιώθομε, έμείς, τά άνώτερα πλάσματα τής γής, νά συγχρονίσομε τόν ύμέναιό μας μέ τόν όργασμό πού δείχνουν αύτόν τό μήνα τά «συμπαθητικά τετράποδα» πού άκοϋνε στ' όνομα γάιδαρος...
Ή βαθύτερη όμως αιτία φαίνεται πώς είναι άλλη, κληρονομιά κι αύτή τών άρχαίων Ρωμαίων, μαζί μέ τ’ όνομα τού μήνα. Κατά τό μήνα δηλαδή αύτόν, πού τ' όνομά του προέρχεται, κατά τήν πιθανότερη ετυμολογία, άπό τή μητέρα τού Έρμή Maja (:Μαϊα), προσωποποίηση τής μάνας Γης, πού μάς τρέφει μέ τ' άγαθά της, τής Κυβέλης, οί Ρωμαίοι γιόρταζαν τά Lemuria, μιά γιορτή τών νεκρών, όπότε δέν τή θεωρούσαν ούτε σωστή ούτε τυχερή τήν τέλεση τών γάμων τότε. ’Αφίνομε ότι τά πνεύματά τους ξαναγύριζαν στόν κόσμο καί τρομοκρατούσαν τούς άνθρώπους...
Φαίνεται άκόμα πώς καί τό έθιμο τής Πρωτομαγιάς σχετίζεται μέ τά Floralia (γιορτή τών λουλουδιών, όπως τ' άνθεστήρια τά δικά μας), πού άρχίζοντας άπό τίς 28 'Απριλίου συνεχίζονταν ώς τή δευτέρα Μαΐου.
 Οί Ρωμαίοι μάλιστα παρίσταναν τό Μάη σάν ένα μεσόκοπο άντρα μέ φαρδύ χιτώνα καί μ’ ένα πανέρι στό κεφάλι γεμάτο λουλούδια.
Είτε καλός, όμως, εϊτε κακός ό Μάης, ’Απρίλης, Μάης, κοντά 'ν' ό θέρος -τό θέρισμα- ή άνταμοιβή τών κόπων μας, τό καλοκαίρι, μέ τίς χαρές καί τό ξεκούρασμά του.
Γι’ αυτό καί «Θεριστής» ονομάζεται ό μήνας σέ πολλά μέρη τής 'Ελλάδας.

Πηγή: Ο κύκλος του χρόνου (Εθιμικά-λατρευτικά-μετεωρολογικά)-Σταύρου Μάνεση-Αθήνα 1981

Σάββατο 5 Μαΐου 2012

full moon

The biggest and brightest full moon of the year is lighting up the sky tonight as our celestial neighbour passes closer to Earth than usual.
Tides are likely to be higher as a result of the supermoon but fears of a spike in crime or an increase in crazy behaviour have been dismissed as pure folklore.
Experts say the Moon will appear up to 14 per cent bigger and 30 per cent brighter as it passes 221,802 miles from earth, around 15,300 miles closer than average. Its distance from Earth varies because it follows an elliptical orbit rather than a circular one.
The phenomenon is known as a perigee full moon but astronomers warn the 'relatively uncommon' celestial event may not amount to much.
Glowing guide: A runner makes his way along a trail in front of the once-a-year 'super Moon' at Papago Park in Phoenix, Arizona
Glowing guide: A runner makes his way along a trail in front of the once-a-year 'super Moon' at Papago Park in Phoenix, Arizona

Northern Florida: The moon peaks out behind Century Tower at the University of Florida in Gainesville
Northern Florida: The moon peaks out behind Century Tower at the University of Florida in Gainesville

Beacon: Fishermen near Bal Harbour in Florida rest on a jetty as the moon rises in the Atlantic Ocean
Beacon: Fishermen near Bal Harbour in Florida rest on a jetty as the moon rises in the Atlantic Ocean
Spotlight: The 'supermoon' shines its light on the temporarily closed Hotel Pere Marquette in Peoria, Ill
Spotlight: The 'supermoon' shines its light on the temporarily closed Hotel Pere Marquette in Peoria, Ill
Ontario moon: The 'super Moon' is seen rising over the skyline in Toronto, offering a without a doubt unparalleled sight to those in the city's tall CN tower (left)
Ontario moon: The 'super Moon' is seen rising over the skyline in Toronto, offering a without a doubt unparalleled sight to those in the city's tall CN tower (left)
Brighter: The full moon rises like the Sun from the top of Haramoun mountain, as seen from Marjayoun village in south Lebanon earlier
Brighter: The full moon rises like the Sun from the top of Haramoun mountain, as seen from Marjayoun village in south Lebanon earlier

Replica: The full moon provides a stunning backdrop for Kosovo's answer to New York's Statue of Liberty on top a hotel in the capital Pristina this evening
Replica: The full moon provides a stunning backdrop for Kosovo's answer to New York's Statue of Liberty on top a hotel in the capital Pristina this evening

Towering: This apartment block in Bucharest proved a great place to view the supermoon
Towering: This apartment block in Bucharest proved a great place to view the supermoon
Towering: This apartment block in Bucharest proved a great place to view the supermoon as it illuminated the night sky

View from the gods: The supermoon rises earlier today above the Temple of Poseidon in Cape Sounion, south east of Athens, Greece, while tourists watch on
View from the gods: The supermoon rises earlier today above the Temple of Poseidon in Cape Sounion, south east of Athens, Greece, while tourists watch on

Holy night: The brighter than normal moon was clear for all to see in Amman as a flock of birds flew over a mosque
Holy night: The brighter than normal moon was clear for all to see in Amman as a flock of birds flew over a mosque

Clear as day: Even before night fell over Dresden, eastern Germany, the moon was looking incredible behind the Church of Our Lady
Clear as day: Even before night fell over Dresden, eastern Germany, the moon was looking incredible behind the Church of Our Lady

Almost full: The moon is obscured by the cross of Frauenkirche (Church of Our Lady) in Dresden, Germany, this evening
Almost full: The moon is obscured by the cross of Frauenkirche (Church of Our Lady) in Dresden, Germany, this evening
But scientists say that no matter how far away a full moon is, it is not going to cause natural disasters or make people go crazy, commit crimes or do anything else that popular belief suggests.
Psychologist Scott Lilienfeld, of Emory University in the US, said the notion of full moons causing bizarre behavior is one of the biggest myths because 'it's so widely held and it's held with such conviction.'
He said a reason people cling to the idea could be the way people pay attention to things. If something unusual happens to occur during a full moon, people who believe the myth take note and remember, he argued.
Supermoon: The full moon appears pink as it appears behind statues of angels at St. Isaak's Cathedral in St.Petersburg, Russia, this evening
Supermoon: The full moon appears pink as it appears behind statues of angels at St. Isaak's Cathedral in St.Petersburg, Russia, this evening
Hiding: Seen from Cartagena, Colombia, it can hardly be concealed behind the heavy clouds
Hiding: Seen from Cartagena, Colombia, it can hardly be concealed behind the heavy clouds

Positioning: Other locations in Cartagena, shown, had a more clear view of its enormous sight
Positioning: Other locations in Cartagena, shown, had a more clear view of its enormous sight

Bigger and brighter: The silhouette of a kite makes its way across the moon as it flies past a mosque in Amman tonight
Bigger and brighter: The silhouette of a kite makes its way across the moon as it flies past a mosque in Amman tonight
Celestial neighbour: The supermoon in fill view in the sky above South Africa's largest city Johannesburg
Celestial neighbour: The supermoon in fill view in the sky above South Africa's largest city Johannesburg
Star gazing: The phenomenon is known as a perigee full moon but astronomers warn the 'relatively uncommon' celestial event may not amount to much
Star gazing: The phenomenon is known as a perigee full moon but astronomers warn the 'relatively uncommon' celestial event may not amount to much
But when another full moon appears and nothing out of the ordinary occurs, 'they're not very likely to remember' or point it out to others. So in the end, he said, all they remember are the coincidences.
The last supermoon, on March 19 last year, was about 240 miles closer than this year's will be. Next year's will be a bit farther away than this year's.
It will bring unusually high tides because of its closeness and its alignment with the Sun and Earth, and Dr Massey explained: 'When the moon is closest to the Earth and full or new, you get an increase in the tidal pull in the ocean because the gravity of the moon and the sun line-up.
Full moon rising: The supermoon filled the sky over Jakarta in Indonesia, but skywatchers in the UK will have the best view at 4.30am tomorrow
Full moon rising: The supermoon filled the sky over Jakarta in Indonesia, but skywatchers in the UK will have the best view at 4.30am tomorrow
Night sky: The perigee full moon peaks through the clouds above Huntsville, US, shining 30 per cent brighter than normal
Night sky: The perigee full moon peaks through the clouds above Huntsville, US, shining 30 per cent brighter than normal

Don't panic: Fears of a spike in crime or an increase in crazy behaviour have been dismissed as pure folklore.
Don't panic: Fears of a spike in crime or an increase in crazy behaviour have been dismissed as pure folklore.

Καρκίνος: Η τέλεια λύση που βρίσκει ο εγκέφαλος

Όλοι οι καρκίνοι προκαλούνται και ενεργοποιούνται από έντονες και βίαιες εσωτερικές συγκρούσεις που τις βιώνουμε χωρίς να τις εκφράζουμε. Η φύση της εσωτερικής σύγκρουσης καθορίζει την περιοχή του εγκεφάλου που θα πληγεί και το όργανο στο οποίο θα εντοπισθεί η ασθένεια. "

 Η νόσος ως μεταφορά. Η αμφιλεγόμενη θεωρία του δόκτορα Ρίκε Γκέερτ Χάμερ

Ο γιατρός Ρίκε Γκέερτ Χάμερ (Ryke Geerd Hamer)υπήρξε για πολλά χρόνια διευθυντής σε μια γερμανική κλινική. Η προνομιούχος θέση του, του επέτρεψε να συναντήσει πολλούς καρκινοπαθείς. Χάρις στις περιστάσεις, στην τύχη και στην λεπτομερή παρατήρηση, ο Χάμερ ανακάλυψε τους θεμελιώδεις νόμους που εξηγούν το μηχανισμό της εμφάνισης όλων των καρκίνων και όλων των ασθενειώνΌπως λέει, η ασθένεια είναι η τέλεια λύση που βρίσκει ο εγκέφαλος - αυτή είναι η νέα ιατρική. Του Ζαν-Ζακ Κρεβκέρ


Στην περίπτωση αυτού του γιατρού, μπορούμε πραγματικά να μιλήσουμε για νόμους, αφού οι επαληθεύσεις που έγιναν από τον ίδιο και από άλλους ερευνητές και θεραπευτές έδειξαν ότι όλοι ισχύουν στις 100% των περιπτώσεων, πράγμα το οποίο δεν είχε ποτέ συμβεί έως τότε στην ιστορία της ιατρικής. Ο ατσαλένιος νόμος του καρκίνου που διατυπώθηκε από τον Ρίκε Γκέερτ Χάμερ είναι ο εξής:
"Όλοι οι καρκίνοι προκαλούνται και ενεργοποιούνται από έντονες και βίαιες εσωτερικές συγκρούσεις που τις βιώνουμε χωρίς να τις εκφράζουμε. Η φύση της εσωτερικής σύγκρουσης καθορίζει την περιοχή του εγκεφάλου που θα πληγεί και το όργανο στο οποίο θα εντοπισθεί η ασθένεια. "



Παρατήρησε λοιπόν ότι οι ασθενείς που είχαν καρκίνο των οστών, για παράδειγμα, είχαν όλοι βιώσει κάποιο σοκ, κάποιο στρες, κάποια έντονη και βίαιη (αιφνίδια) εσωτερική σύγκρουση κατά την οποία αισθάνθηκαν υποτιμημένοι. Επιπροσθέτως, παρατήρησε ότι σε όλους τους ασθενείς που είχαν προσβληθεί από τον ίδιο καρκίνο, είχε εμφανισθεί ένα σημάδι στην ίδια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου τους. Έτσι, ανακάλυψε ότι σε κάθε τύπο στρες αντιστοιχούσε η ίδια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου και το ίδιο συγκεκριμένο όργανο, πάντα το ίδιο.
  • Ο καρκίνος των οστών αντιστοιχεί στην εσωτερική σύγκρουση της υποτίμησης.
  • Ο καρκίνος των πνευμόνων στον έντονο φόβο του θανάτου.
  • Ο καρκίνος του αριστερού στήθους σε μια γυναίκα δεξιόχειρα, στη έντονη εσωτερική σύγκρουση σε σχέση με ένα παιδί (πραγματικό, εικονικό, φανταστικό ή συμβολικό).
  • Ο καρκίνος του δεξιού στήθους σε μια δεξιόχειρα γυναίκα αντιστοιχεί σε εσωτερική σύγκρουση γενικά με τον σύντροφο (σε μια γυναίκα αριστερόχειρα, οι αντιστοιχίες αντιστρέφονται).
  • Ο καρκίνος του προστάτη αντιστοιχεί στη σεξουαλική εσωτερική σύγκρουση (πραγματική ή συμβολική) σε σχέση με τα παιδιά ή τους απογόνους (ή την ικανότητα δημιουργίας).
  • Και ούτω καθεξής, για όλους τους καρκίνους.
Αυτός ο νόμος έχει επιβεβαιωθεί εδώ και σχεδόν 20 χρόνια από εκατοντάδες θεραπευτές (εκπαιδευμένους από τον Χάμερ ή τους διαδόχους του), σε δεκάδες χιλιάδες ασθενείς, χωρίς εξαίρεση. Αυτό που είναι εντυπωσιακό σε αυτήν την ανακάλυψη, είναι ότι ο μηχανισμός: «σύγκρουση - εγκέφαλος – όργανο» λειτουργεί και προς τις δύο κατευθύνσεις. Όσο, δηλαδή, η εσωτερική σύγκρουση είναι ενεργή, η περιοχή του εγκεφάλου που δραστηριοποιείται δίνει διαταγή στη βιολογική διαδικασία να παραγάγει καρκινικά κύτταρα στο όργανο που διαλέχτηκε για να εκφράσει την ανισορροπία. Αντιθέτως, όταν το άτομο λύσει την εσωτερική του σύγκρουση (με οποιονδήποτε τρόπο και αν το κάνει αυτό) και βάλει τέλος στο έντονο στρες του, η ίδια περιοχή του εγκεφάλου αντιστρέφει το πρόγραμμα και δίνει αμέσως διαταγή στη βιολογική διαδικασία, να σταματήσει την παραγωγή καρκινικών κυττάρων και να καταστρέψει τον όγκο που έχει δημιουργηθεί στο όργανο ...

Έτσι σήμερα, αρκετές χιλιάδες ιατρικοί φάκελοι θεραπειών έχουν σχηματιστεί και συγκεντρωθεί από τον γιατρό Χάμερ και τους διαδόχους του. Μέσα σε αυτούς τους φακέλους, απαριθμούνται πολλές αποθεραπείες τις οποίες η επίσημη ιατρική χαρακτηρίζει ως « αυθόρμητες, ανεξήγητες ή αξιοθαύμαστες»:
Ανιχνεύσεις (με σκάνερ), αναλύσεις αίματος, ακτινογραφίες, υποβολές εκθέσεων που έγιναν σε νοσοκομεία, αποδεικνύουν ότι ασθενείς έχουν θεραπευθεί εντελώς από καρκίνους, λευχαιμίες, σκληρύνσεις κατά πλάκας, μυοπάθειες, διάφορες εκφυλιστικές ασθένειες, κωφώσεις, σοβαρές διαταραχές της όρασης, ψωριάσεις, αλλεργίες, κ.λπ.
Κατά τη διάρκεια μιας από τις αναρίθμητες δίκες εναντίον του γιατρού Χάμερστις οποίες ενάγων ήταν ο ιατρικός σύλλογος, ο δικηγόρος του Χάμερ είχε ζητήσει από το δικαστήριο να συγκρίνει το ποσοστό, σε εθνική κλίμακα, όσων επέζησαν από καρκίνο, με το ποσοστό όσων επέζησαν από καρκίνο ανάμεσα στους ασθενείς του πελάτη του (λαμβάνοντας υπόψη ότι μερικοί από αυτούς είχαν απευθυνθεί σ’ αυτόν, μερικές φορές στο τελευταίο τους στάδιο). Αυτή η σύγκριση παρουσίασε: 95% επιβίωση για περισσότερα από 5 χρόνια για τον Χάμερ, απέναντι στο 30% κατά μέσο όρο, σε εθνική κλίμακα στη Γερμανία.



Η ασθένεια, είναι η τέλεια λύση που βρίσκει ο εγκέφαλος στο πρόβλημα των « εσωτερικών συγκρούσεων».
Εάν σταματούσα εδώ την παρουσίασή, θα σας άφηνα πιθανώς αμήχανους και με πολλές αμφιβολίες. Εάν δεν καταλάβουμε σε τι πραγματικά χρησιμεύει η ασθένεια, από βιολογική άποψη, οι θεραπείες μπορεί να φανούν... μαγικές.

Για να το καταλάβουμε αυτό, ο γιατρός Χάμερ έδωσε πρώτα-πρώτα ένα παράδειγμα παρμένο από την ζωική βιολογία: αυτό μιας αλεπούς που βρέθηκε σε κατάσταση μεγάλου στρες σχετικά με την επιβίωσή της. Ας φανταστούμε ότι μια αλεπού δεν έχει καταφέρει να πιάσει την παραμικρή λεία εδώ και τρεις μέρες. Βρίσκεται σε κατάσταση μεγάλου στρες σχετικά με την σωματική της επιβίωση, όταν επιτέλους, καταφέρνει να αιχμαλωτίσει ένα μικρό κουνέλι που περνάει από εκεί. Τη στιγμή που ετοιμάζεται να το δαγκώσει, να το ξεσκίσει, να το φάει, η αλεπού ακούει έναν από τους χειρότερους εχθρούς της να πλησιάζει: τον κυνηγό. Και τώρα η αλεπού μας βρίσκεται σε τρομερό δίλημμα, ανάμεσα σε δύο απειλές : εάν φάει το γεύμα της, για να ικανοποιήσει την ανάγκη της για τροφή, κινδυνεύει να σκοτωθεί με την κοιλιά γεμάτη, εάν το σκάσει, αφήνοντας τη λεία της, κινδυνεύει ίσως να πεθάνει της πείνας λίγο αργότερα. Για να βγει από αυτό το δίλημμα, αποφασίζει να καταπιεί ολόκληρο το πόδι του κουνελιού και να φύγει μακριά. Εκείνη την στιγμή, ένας άλλος κίνδυνος απειλεί την αλεπού : κινδυνεύει να πεθάνει από απόφραξη εντέρου, επειδή αυτό το ολόκληρο πόδι δεν μπορεί ούτε να ξανανεβεί από το στομάχι, ούτε να συνεχίσει τη διαδρομή του μέσα στο έντερο.

Βρισκόμαστε, λέει ο Χάμερ, μπροστά σε μια έντονη και βίαιη εσωτερική σύγκρουση που σχετίζεται με την ανάγκη να χωνευτεί κάτι. Για να λύσει αυτό το πρόβλημα, ο εγκέφαλος ενεργοποιεί την τέλεια λύση που θα εξασφαλίσει την επιβίωση του ατόμου : ενεργοποιεί ένα πρόγραμμα παραγωγής πεπτικών υπερκυττάρων στα τοιχώματα του στομαχιού. Στόχος: η χώνεψη του ποδιού που έχει σφηνώσει στο στομάχι, να γίνει πέντε φορές πιο γρήγορα και πέντε φορές καλύτερα. Όσο ο στόχος δεν επιτυγχάνεται, ο εγκέφαλος συνεχίζει να διατάζει την παραγωγή αυτών των πεπτικών υπερκυττάρων που έχουν σαφώς ανώτερες επιδόσεις από τα κανονικά. Αλλά μόλις το πόδι χωνευθεί εντελώς, μια διαδικασία βιοανάδρασης ενημερώνει τον εγκέφαλο ότι ο στόχος έχει επιτευχθεί. Στη στιγμή ο εγκέφαλος βάζει τέλος στο πρόγραμμα της παραγωγής και δίνει διαταγή να εξαλειφθούν αυτά τα υπερκύτταρα, που θα απέβαιναν επικίνδυνα εάν παρέμεναν στο στομάχι. Μερικές ημέρες αργότερα, εάν ναρκώσουμε την αλεπού και εξετάσουμε τα τοιχώματα του στομαχιού της, θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε ουλές, μάρτυρες της πρόσφατης εξάλειψης των υπερκυττάρων.

Συμπέρασμα: Χάρη σε αυτόν τον προγραμματισμό,τον εγγεγραμμένο στη βιολογική διαδικασία εδώ και εκατομμύρια χρόνια, ο εγκέφαλος της αλεπούς διάλεξε την καλύτερη ανάμεσα σε όλες τις λύσεις, έτσι ώστε να εξασφαλίσει την επιβίωσή της. Το μόνο που δεν σας είπα ακόμη, είναι ότι αυτά τα υπερκύτταρα είναι αυτό που κοινώς αποκαλούμε, καρκινικά κύτταρα του στομαχιού! Έτσι, σύμφωνα με τους Χάμερ και Σαμπά, βάσει επαληθεύσεων που έγιναν στο εργαστήριο, αυτό που αποκαλούμε καρκινικό κύτταρο έχει τις ίδιες λειτουργίες με ένα κανονικό κύτταρο, αλλά με πολλαπλάσιες επιδόσεις. Ένα καρκινικό κύτταρο στομαχιού χωνεύει πολύ πιο γρήγορα και δυνατά από ένα κανονικό κύτταρο. Ένα καρκινικό κύτταρο παγκρέατος παράγει πολύ περισσότερη ινσουλίνη, ένα καρκινικό κύτταρο του στήθους παράγει πολύ περισσότερο γάλα, ένα καρκινικό κύτταρο πνεύμονα έχει πολύ μεγαλύτερη ικανότητα ανταλλαγής οξυγόνου αίματος, ένα καρκινικό κύτταρο νεφρού φιλτράρει σαφώς περισσότερο, κ.λπ.. Ας σημειώσουμε,  ότι ο γιατρός Κλωντ Σαμπά (Claude Sabbah) γενίκευσε τις ανακαλύψεις του Χάμερ αποδεικνύοντας ότι όλες οι ασθένειες, όποιες και αν είναι αυτές (από την πιο καλοήθη ως την πιο σοβαρή), είναι αποτέλεσμα κάποιου σοκ ή στρες που το βιώσαμε χωρίς να το εκφράσουμε, και ενεργοποιούνται από τον εγκέφαλο, ως η τέλεια λύση για την εξασφάλιση της επιβίωσης. Γιατί πεθαίνουμε από τις ασθένειές μας;



Τότε, θα μου πείτε, εάν οι ασθένειες είναι οι τέλειες λύσεις που είναι γραμμένες στη βιολογική διαδικασία για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή μας, γιατί πεθαίνουμε από καρκίνο ή άλλες ασθένειες; Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, πρέπει να καταλάβουμε, με ποιο τρόπο επεξεργάζεται ο εγκέφαλός μας τις πληροφορίες που φτάνουν σ’ αυτόν. Δηλαδή πρέπει να γνωρίζουμε, ότι ο εγκέφαλος δεν κάνει καμία διάκριση ανάμεσα σε μια πραγματική και μια φανταστική, εικονική ή συμβολική πληροφορία. Για να το αποδείξουμε, ας πάρουμε ένα απλό παράδειγμα · - Εάν ξαφνικά βρεθείτε όρθιος στο χείλος της χωρίς παραπέτο στέγης ενός 20όροφου κτιρίου, ο εγκέφαλός σας θα ερμηνεύσει αυτήν την κατάσταση ως πραγματικό κίνδυνο: θα ενεργοποιήσει μια σειρά φυσιολογικών αντιδράσεων και ανακλαστικών συμπεριφοράς (άνοδος του ποσοστού της αδρεναλίνης, επιτάχυνση του καρδιακού παλμού, άγχος, ίλιγγος, κ.λπ.). Εδώ, έχει επεξεργαστεί μια πραγματική πληροφορία · - Εάν, διαβάζοντας το παραπάνω παράδειγμα, φανταστήκατε τον εαυτό σας σ’ αυτή τη θέση, πιθανώς ο εγκέφαλός σας να ενεργοποίησε τις ίδιες αντιδράσεις. Εντούτοις, δεν βρισκόσαστε πραγματικά σε κίνδυνο, αφού ήσασταν καθισμένος και διαβάζατε. Ο εγκέφαλός σας όμως επεξεργάστηκε μια φανταστική πληροφορία, σαν να ήταν πραγματική ·

Εάν, τώρα, κατά τη διάρκεια ηλεκτρονικού παιχνιδιού ή κάποιας κινηματογραφικής προβολής, το σενάριο σάς προβάλει στο χείλος μιας στέγης, με το κενό από κάτω, σκηνή τραβηγμένη από την οπτική γωνία του ήρωα, και εάν είστε αρκετά βυθισμένος, συνεπαρμένος μέσα στην εικόνα, ο εγκέφαλός θα αντιδράσει και πάλι με το ίδιο τρόπο. Εδώ, θα έχει επεξεργαστεί μια εικονική πληροφορία σα να ήταν πραγματική · - Και τέλος, εάν σας ανακοινώσουν ξαφνικά ότι η επιχείρηση στην οποία εργάζεστε κήρυξε πτώχευση, τη στιγμή που εσείς έχετε μόλις πάρει ένα μεγάλο δάνειο από την τράπεζα, θα αισθανθείτε ίσως τη γη να χάνεται κάτω από τα πόδια σας. Ο εγκέφαλος θα ενεργοποιήσει και πάλι τις ίδιες αντιδράσεις, παρόλο που ή άβυσσος που έχετε μπροστά σας, δεν είναι παρά συμβολική. Έτσι, θα έχει επεξεργαστεί μια συμβολική πληροφορία σα να ήταν πραγματική. Εάν κατανοήσετε αυτό το παράδειγμα, θα καταλάβετε εύκολα ότι ό,τι λέμε, ό,τι σκεφτόμαστε εκλαμβάνεται από τον εγκέφαλό μας ως πραγματική πληροφορία, την οποία έχει υποχρέωση να επεξεργαστεί, ως υπερυπολογιστής.

Έτσι εάν, μιλώντας για ένα φίλο, πείτε: "αυτό δεν θα του συγχωρήσω ποτέ,δεν θα μπορέσω ποτέ να το χωνέψω ", και αυτή η φράση πραγματικά αντανακλά αυτό που έντονα αισθάνεστε, τότε ο εγκέφαλός σας θα λάβει αυτήν την συμβολική πληροφορία και θα την επεξεργαστεί σα να ήταν πραγματική. Εάν η σύγκρουση που βιώνετε στη σχέση σας με το άλλο άτομο είναι πολύ έντονη και δεν καταφέρνετε να εκφράσετε όλη τη δυσαρέσκεια που αισθάνεστε, είναι πολύ πιθανό ο εγκέφαλος να ξεκινήσει πρόγραμμα παραγωγής πεπτικών υπερκυττάρων (δηλαδή καρκινικών κυττάρων) για να χωνέψει αυτό που δεν μπορείτε να χωνέψετε… Η διαφορά με την περίπτωση του ποδιού που σφήνωσε στο στομάχι της αλεπούς, είναι ότι εάν δεν συμφιλιωθείτε με τον φίλο σας, εάν παραμείνετε στις θέσεις σας, εάν δεν τον συγχωρέσετε, δεν θα μπορέσετε πράγματι ποτέ να χωνέψετε αυτό που σας έκανε. Κατά συνέπεια ο εγκέφαλός σας θα συνεχίζει να λαμβάνει το μήνυμα ότι κάτι δεν έχει ακόμη χωνευθεί. Και υπάκουα, θα συνεχίζει το πρόγραμμα της παραγωγής καρκινικών κυττάρων. Μαντεύετε τη συνέχεια : αργά ή γρήγορα, εξαιτίας της ανώμαλα υπερβολικής ικανότητας πέψης, θα αρχίσετε να αισθάνεστε πόνους, οι τροφές δεν θα χωνεύονται σωστά. Θα σας γίνει τότε διάγνωση καρκίνου του στομάχου, που οι γιατροί θα προσπαθήσουν να εξαφανίσουν με τα διάφορα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους. Αλλά αρχίζετε να μαντεύετε αυτό που υπάρχει κίνδυνος να επακολουθήσει.

Ακόμα και αν σας έκαναν ολική αφαίρεση στομάχου, ο εγκέφαλός σας θα συνέχιζε να δίνει την εντολή για την παραγωγή καρκινικών κυττάρων στην περιοχή του σώματος όπου βρισκόταν το στομάχι. Κάποιους μήνες αργότερα, οι γιατροί θα ανακάλυπταν αυτό που θα ονόμαζαν υποτροπή ή μετάσταση, ενώ αυτό δεν θα ήταν παρά η συνέχιση του προγράμματος που είχε ξεκινήσει ο εγκέφαλός σας, βασιζόμενος σε μια συμβολική πληροφορία σχετικά με την σύγκρουση που βιώσατε με κάποιο φίλο. Για να πάμε ακόμη μακρύτερα, εάν σοκαριστείτε από την απαισιόδοξη διάγνωση του καρκινολόγου σας και αισθανθείτε μεγάλο φόβο θανάτου, ο εγκέφαλός σας θα αρχίσει καινούργιο πρόγραμμα παραγωγής υπερκυττάρων ,στον πνεύμονα, που αργότερα θα χαρακτηριστεί από τους γιατρούς καρκίνος του πνεύμονα. Και ούτω καθεξής, μέχρις ότου επέλθει ο θάνατος. Πώς να προλάβουμε τις ασθένειες και πώς να τις θεραπεύσουμε ; Στο τελευταίο μου βιβλίο «Η γλώσσα της θεραπείας» έχω περιγράψει λεπτομερώς τις διαδικασίες που, ξεκινώντας από έντονα ψυχικά σοκ ή μεγάλο στρες, καθορίζουν και προκαλούν τις σωματικές ασθένειές μας.

Στα πλαίσια αυτού του άρθρου μου φαίνεται άχρηστο να προχωρήσω βαθύτερα, αφού η ίδια λογική ισχύει για όλες τις ασθένειες, ανεξάρτητα από τον βαθμό έντασης και σοβαρότητάς τους. Αυτό που πρέπει να συγκρατήσουμε από όλα αυτά είναι, ότι από τη μια, ο εγκέφαλος δε σφάλει ποτέ και από την άλλη, ότι αυτός είναι που ενεργοποιεί όλες τις «ασθένειες» έτσι ώστε να εγγυηθεί στο άτομο τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης. Είναι φανερό ότι το ενδιαφέρον μιας τέτοιας θεώρησης είναι τεράστιο. Πράγματι, για πρώτη φορά στην ιστορία της ιατρικής, καμιά πάθηση, καμιά ανισορροπία μας δεν οφείλεται στην τύχη. Όλα εκδηλώνονται σύμφωνα με τους αμετάβλητους νόμους της Βιολογίας των Ζωντανών Όντων, όπως λέει ο γιατρός Κλωντ Σαμπά. Αυτό σημαίνει συγκεκριμένα, ότι εάν μάθετε τους νόμους της Νέας Ιατρικής του Ρίκε Γκέερτ Χάμερ ή της Ολιστικής Βιολογίας του Κλωντ Σαμπά, που είναι αμετάβλητοι όσο και οι νόμοι της φυσικής ή της χημείας, θα μπορείτε όχι μόνο να καταλάβετε από πού προέρχονται όλες οι ασθένειές σας, αλλά κυρίως θα μπορείτε να τις προλαμβάνετε και να τις θεραπεύετε.



Πώς ; Μαθαίνοντας τις βασικές αρχές της επικοινωνίας τις οποίες κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να κατέχει : το να εκφράζει τις ανάγκες και τα συναισθήματά του, να τολμά να αντιπαρατίθεται στους άλλους (με σεβασμό βέβαια), να αναγνωρίζει και να δέχεται την πραγματικότητα όπως αυτή είναι, οι πράξεις του να είναι προσαρμοσμένες στην πραγματικότητα, να τελειώνει τις όποιες συναισθηματικές εκκρεμότητες έχει με τους άλλους, να συγχωρεί. Ας πάρουμε αυτές τις αρχές μία μία, για να εξετάσουμε με ποιο τρόπο μπορούν να μας κάνουν να αποφύγουμε τις ασθένειες ή να μας θεραπεύσουν... - να εκφράζουμε τις ανάγκες μας : πολλές απογοητεύσεις, πολλές καταστάσεις στρες προέρχονται από το γεγονός ότι αφενός, λίγοι είναι οι άνθρωποι που γνωρίζουν συνειδητά τις αληθινές ανάγκες τους και αφετέρου, ακόμη πιο σπάνιοι είναι εκείνοι που έχουν την ικανότητα να τις εκφράσουν με κατάλληλο τρόπο. Συνεπώς, συσσωρεύουμε μίση και μνησικακίες, μένουμε μπλοκαρισμένοι σε αδιέξοδα. Αισθανόμαστε βέβαια ότι κάτι δεν μας ταιριάζει, αλλά δεν γνωρίζουμε πώς να ξεφύγουμε. Μας συμβαίνουν συχνά απαράδεκτα πράγματα. Εντούτοις τα δεχόμαστε, επειδή δεν γνωρίζουμε ούτε καν τα όριά μας, σχετικά με το τι θέλουμε και τι δεν θέλουμε, τι μπορούμε και τι δεν μπορούμε.

Το να ξαναμάθουμε να αναγνωρίζουμε τις ανάγκες μας και τα όριά μας για όσα δεν θέλουμε πια, το να είμαστε ικανοί να τα εκφράσουμε στους συνομιλητές μας, χωρίς να φοβόμαστε τις συνέπειες, αυτό είναι ένας από τους τρόπους που μπορεί να προλάβουν ή να θεραπεύσουν τις ασθένειες που προκαλούνται από τις ανθρώπινες εσωτερικές συγκρούσεις και τις απογοητεύσεις. - να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας : Το συναίσθημα μοιάζει με το σύμπτωμα. Είναι ο δείκτης του βαθμού ικανοποίησης ή μη ικανοποίησης των αναγκών μας. Μια ανάγκη μας ματαιώνεται· εμφανίζεται ένα δυσάρεστο συναίσθημα (θυμός, θλίψη, φόβος, κ.λπ.). Μια ανάγκη μας ικανοποιείται· ένα ευχάριστο συναίσθημα θα εκδηλωθεί (χαρά, ευχαρίστηση, κ.λπ.). Δυστυχώς, η παιδεία μας μας έχει διδάξει, να αντιμετωπίζουμε τα συναισθήματά μας όπως η ιατρική αντιμετωπίζει τα συμπτώματα : να τα αρνούμαστε, να τα απορρίπτουμε, να τα εξαφανίζουμε. Με αυτό τον τρόπο στερούμαστε τα καλύτερα σημάδια, που έχουμε στη διάθεσή μας για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι είναι καλό για μας και τι δεν είναι. Αυτή η άγνοιά μας μάς οδηγεί στην απογοήτευση, αφού μην έχοντας πια τους φωτεινούς δείκτες στον πίνακα ελέγχου, δεν ειδοποιούμαστε καν ότι μια ή περισσότερες ανάγκες μας ματαιώνονται.

Σ’ αυτό το σημείο ο εγκέφαλος παίρνει αναγκαστικά τα ηνία, για να εγγράψει στη βιολογική διαδικασία των οργάνων τις ίδιες πληροφορίες που μας είχαν δώσει τα συναισθήματα [θυμηθείτε : στο παράδειγμα με το αυτοκίνητο, εάν οι φωτεινοί δείκτες του πίνακα ελέγχου (τα συναισθήματα) δεν λειτουργούν πια ή δεν ληφθούν υπόψη, η βλάβη θα εκδηλωθεί στα όργανα της μηχανής (στα όργανα του σώματος)]. Το να ξαναμάθουμε λοιπόν να ακούμε τα συναισθήματά μας, να τα αναγνωρίζουμε και να τα δεχόμαστε, να τα ευχαριστούμε μάλιστα που επαγρυπνούν για μας, είναι ένας πρώτος σταθμός για να αποφεύγουμε τις καταστρεπτικές εσωτερικές συγκρούσεις και το στρες. Εάν, επιπλέον, μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας με τρόπο κατάλληλο, υπεύθυνα, χωρίς να αποδίδουμε στους άλλους την ευθύνη, θα μπορέσουμε πολύ γρήγορα να ξαναβρούμε την ισορροπία μας. - να τολμούμε τις αντιπαραθέσεις, με σεβασμό στους άλλους :

Πόσες φορές, σε δύσκολες, τεταμένες, δυσάρεστες καταστάσεις, δεν συνέβηνα μη τολμήσουμε να πούμε τα πράγματα στον άλλο, με σεβασμό, αλλά και σταθερά, με θάρρος ; Πόσες φορές δεν κατάπιαμε τα λόγια μας από φόβο μην προκαλέσουμε σύγκρουση ; Φοβόμαστε συχνά να πούμε δυσάρεστα πράγματα, επειδή πιστεύουμε ότι είναι προτιμότερο να διατηρούμε την ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους. Όμως αυτή η ειρήνη είναι απατηλή, αφού μέσα μας μπορεί να γεννιέται ένα ισχυρό βίαιο συναίσθημα. Σημειώστε ότι ακόμη και ο υπολογισμός είναι λανθασμένος : θέλοντας να αποφύγουμε τη σύγκρουση, δεν λέμε αυτό που θα έπρεπε να ειπωθεί. Όμως, μην λέγοντας τίποτα, αυξάνουμε την αίσθηση απογοήτευσης και μνησικακίας μέσα μας, μέχρι που η κατάσταση γίνεται αφόρητη. Τότε, είτε ξεσπάμε βίαια πάνω στον άλλο, οπότε συμβαίνει αυτή η σύγκρουση και η ρήξη που ακριβώς θέλαμε να αποφύγουμε, είτε καταπίνουμε τα συναισθήματά μας για άλλη μια φορά, και τότε συμβαίνει ο καρκίνος ή η οξεία ασθένεια, που μας καλεί να εξετάσουμε προσεχτικά την ανισορροπία που έχουμε δημιουργήσει ...



Το να τολμάμε την σύγκρουση, είναι το να μάθουμε να μιλάμε για τα πράγματα που μας ενοχλούν, ήρεμα, χωρίς υπεκφυγές. Το να μάθουμε να εκφράζουμε με ειλικρίνεια το τι μας συμβαίνει, είναι ο καλύτερος τρόπος για να φροντίζουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους. - να αναγνωρίζουμε και να δεχόμαστε την πραγματικότητα όπως αυτή είναι : συχνά έχω παρατηρήσει, ότι πολλές ασθένειες ξεκινάνε όταν αρνούμαστε να δούμε μια κατάσταση, όταν της αντιστεκόμαστε, όταν δεν δεχόμαστε αυτό που μας συμβαίνει. Έτσι, μπορεί να μπούμε σε καταστάσεις εσωτερικής σύγκρουσης, αντίστασης, αυτοϋποτίμησης, απώλειας της ταυτότητας ή του χώρου κυριαρχίας μας. Και όσο περισσότερο μαχόμαστε την πραγματικότητα, τόσο περισσότερο ενισχύουμε την επιρροή της και τη δύναμή της πάνω μας, μέχρις ότου εξαντληθούμε. Χωρίς να είμαστε καθόλου μοιρολάτρες (το θέμα δεν είναι να είμαστε ανθρώπινα ράκη που δέχονται τα πάντα χωρίς αντίδραση, αντιθέτως), το να δεχόμαστε την πραγματικότητα είναι το να τολμάμε να την κοιτάμε κατάματα, αντικειμενικά, χωρίς να κρίνουμε. Είναι επίσης το να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα γεγονότα, θεωρώντας τα ούτε καλά, ούτε κακά : η συμβουλή μου είναι, να θεωρούμε μάλλον ό,τι μας συμβαίνει σαν ευκαιρίες που μας προσφέρονται για να μάθουμε κάτι καινούργιο. - οι πράξεις μας να είναι προσαρμοσμένες στην πραγματικότητα : Ο Γιούνγκ επέμενε πολύ σε αυτό το σημείο. Πράγματι, δεν υπάρχει θεραπεία εάν δεν δράσουμε πραγματικά. Συχνά, μένουμε εγκλωβισμένοι στις εσωτερικές συγκρούσεις μας και τα στρες, επειδή δεν τολμάμε να δράσουμε. Ή ακόμα χειρότερα : επειδή νομίζουμε ότι αρκεί να συνειδητοποιήσουμε την αιτία του καρκίνου μας για να θεραπευθούμε. Λάθος.

Όσοι πίστεψαν πως είναι έτσι, έχουν πεθάνει. Η δράση είναι ο μόνος τρόπος να δώσουμε στον εγκέφαλο την πληροφορία ότι η συγκρουσιακή κατάσταση τελείωσε. Ειδάλλως, το είδαμε παραπάνω, η ενεργοποίηση της ασθένειας δεν θα σταματήσει ποτέ. - να τελειώνουμε τις όποιες συναισθηματικές εκκρεμότητες έχουμε με τους άλλους: αυτή η έννοια εκφράστηκε για πρώτη φορά από την Ελίζαμπεθ Κίμπλερ Ρος (Kübler-Ross), την ελβετίδα γιατρό που μετανάστευσε στις Η.Π.Α, από όπου ξεκίνησε η εφαρμογή της φροντίδας για την ανακούφιση των βαριά ασθενών, που σήμερα είναι διαδεδομένη σε ολόκληρο τον κόσμο. Έλεγε, ότι πολλοί ασθενείς, στο τέλος της ζωής τους, αισθανόντουσαν την απόλυτη ανάγκη να συμφιλιωθούν με αυτούς με τους οποίους είχαν έρθει σε ρήξη. Παρατήρησε χιλιάδες φορές, ότι μόλις αυτές οι εκκρεμείς υποθέσεις έκλειναν, οι ασθενείς πέθαιναν την ίδια νύχτα, νηφάλιοι και γαληνεμένοι. Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να περιμένουμε το τέλος της ζωής μας, στο τελευταίο στάδιο μιας μακράς και επίπονης ασθένειας για να το κάνουμε αυτό.

Από προσωπική εμπειρία ξέρω, ότι κλείνοντας ταχτικά τις εκκρεμείς υποθέσεις μου, με βοηθάει να διατηρώ την ισορροπία μου και να μην δημιουργώ άχρηστες και επιζήμιες πηγές άγχους. - να συγχωρούμε : τέλος, τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, να συγχωρούμε. Όχι, να συγχωρήσουμε τον άλλο για το κακό που μπορεί να μας έχει κάνει, αλλά να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας για τον πόνο που δεχτήκαμε να ζήσουμε τόσο καιρό, μέχρις ότου χαλαρώσουμε, μέχρις ότου εκφράσουμε στον άλλο τις ανάγκες και τα συναισθήματά μας, μέχρις ότου τολμήσουμε την αντιπαράθεση, μέχρις ότου, επιτέλους, αναγνωρίσουμε και δεχτούμε την πραγματικότητα, μέχρις ότου κλείσουμε τις εκκρεμότητές μας. Όσο και αν μας εκπλήσσει, υπεύθυνοι για τα σοκ, τις εσωτερικές συγκρούσεις, το στρες μας, δεν είναι ποτέ οι άλλοι, ούτε τα γεγονότα. Ο τρόπος που δεχτήκαμε το γεγονός, ο τρόπος που το αντιληφθήκαμε, το ερμηνεύσαμε, το φιλτράραμε, αυτός είναι πάντα που γεννάει τον πόνο μας ή την χαρά μας. Δηλαδή, τελικά, με πολλή αγάπη, χιούμορ και ταπεινότητα, θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τον εαυτό μας για την ηλιθιότητά μας και να μας συγχωρήσουμε για το κακό που μας κάναμε.



Συμπεράσματα:

Στο τέλος αυτού του άρθρου, θέλω να βγάλω μερικά σύντομα συμπεράσματα. Πρώτα πρώτα, δεν υπήρξε στόχος μου να σας πείσω ότι οι πεποιθήσεις σας σχετικά με την υγεία και την ασθένεια είναι λανθασμένες. Ξέρω πολύ καλά ότι θα χρειαζόταν να παραθέσω πολύ περισσότερα, για να σας κάνω να αλλάξετε απόψεις. Στόχος μου ήταν να σας προτείνω μια θεώρηση του πώς θα είναι πιθανώς στο μέλλον η κατανόηση της ασθένειας και της θεραπείας. Εάν κάποια από αυτές τις ιδέες βρήκε απήχηση μέσα σας, σας προσκαλώ να εμβαθύνετε την έρευνά σας, να ενημερωθείτε, να διαβάσετε τα βιβλία που αρχίζουν τώρα να βγαίνουν σχετικά με το θέμα ... Και κυρίως, να πειραματιστείτε μόνοι σας με τον εαυτό σας, όπως κάνω εγώ, εδώ και 18 χρόνια. Έπειτα, αυτή η θεώρηση μας κομίζει ένα εξαιρετικά καλό νέο : η ασθένεια δεν είναι μοιραία, δεν συμβαίνει ποτέ τυχαία. Που θέλει να πει, ότι αλλάζοντας τις συνήθειες συμπεριφοράς μας, τους τρόπους σκέψης μας, τη συναισθηματική ζωή μας, μπορούμε να εξαλείψουμε οριστικά την επήρεια των ασθενειών πάνω μας. Επιπλέον, ακόμα και αν κάπου κάπου αρρωσταίνουμε, δεν θα εξαρτόμαστε πια από τους θεραπευτές που βρίσκονται σε θέση εξουσίας σε σχέση με μας. Ξαναβρίσκουμε, επιτέλους, την αυτονομία μας, την ελευθερία μας, την αυτοκυριαρχία μας.

Και τέλος, ως ασθενείς και ως πολίτες, έχουμε όλοι το καθήκον να ενημερώνουμε τον περίγυρό μας, όσο περισσότερο μπορούμε, γύρω από αυτές τις νέες έρευνες, έτσι ώστε η τρέλα που έχει καταλάβει την ιατρική, πολιτική και οικονομική εξουσία σε σχέση με κάθε τι το εναλλακτικό, να γελοιοποιηθεί, να αποδειχθεί ακατάλληλη, ξεπερασμένη. Όταν βλέπω τις διώξεις τις οποίες υφίστανται πολλοί θεραπευτές που έχουν επιλέξει να υπηρετήσουν πραγματικά την υγεία και τον ασθενή (και επομένως να μην υπηρετούν πια τα συμφέροντα των μεγάλων φαρμακευτικών ομίλων), γνωρίζω ότι αυτή η νέα μορφή ιεράς εξέτασης δεν θα σταματήσει παρά μόνο όταν θα είμαστε αρκετοί για να πούμε ευθέως στους κλασσικούς γιατρούς μας, αυτό που πραγματικά μας θεράπευσε. Αλλιώς, η ασθένεια θα παραμείνει για πολύ ακόμη στα χέρια αυτών που έχουν πάρει την εξουσία πάνω στη ζωή μας και το σώμα μας. Έχουμε τον κόσμο που μας αξίζει. Θα έχουμε τον κόσμο που δικαιούμαστε;Αυτό θα εξαρτηθεί από μας."



της Κρυσταλίας Πατούλη από το Tvxs

Φύτευση και μεταφύτευση δένδρων και φυτών

Grant Wood, Tree Planting Group (Πηγή εικόνας)
Το κείμενο αυτό σχετικά με τη φύτευση και μεταφύτευση δέδρων και φυτών, μου το έστειλε ο κύριος Βασίλης Γιαχαλής.
Τον ευχαριστώ πολύ για το κείμενο, αλλά και για τις συμβουλές που μας δίνει.
Στήν παρούσα θεματική ενότητα, λέγοντες “φύτεμα” δέν περιλαμβάνεται, ή δέν αναφέρεται τό φύτεμα μέ σπόρους (σπορο-φύτευσις). Επίσης, στό “δένδρα” περιλαμβάνονται καί τά φυτά μέ ξυλώδη κορμό. Έτσι, περιοριζόμεθα στίς τρείς ακόλουθες περιπτώσεις:
  • “Φύτεμα” δένδρων μέ μεταφοράς τους, από εκεί απ’ όπου έχουν φυτρώσει καί αναπτυχθή, μεταφέροντας τό φυτό μέ τήν ριζική του κεφαλή καί τήν μπάλα τού χώματός του γύρω απ’ αυτήν. Δηλαδή, μεταφυτεύομε τό δένδρο συνολικά ως έχει αναπτυχθή μέχρις εκείνου τού σημείου.
  • “Φύτεμα” δένδρων ως μεταφύτευσι, αλλά μέ ξερίζωμα από τήν θέσι όπου ευρίσκοντο, μέ απόσπασι τού κορμού των καί (μέρους) τής ριζικής κεφαλής των, αλλά χωρίς τήν μπάλα τού χώματος γύρω απ' αυτήν.
  • “Φύτεμα” δένδρων από μοσχεύματα (βέργες-κλαδιά). Η ανωτέρω διάκρισις επιβάλεται λόγω τής ιδιαιτέρας πρακτικής πού θά πρέπη νά ακολουθήσωμε κατά περίπτωσι, πέραν τών γενικών αρχών.

Φύτευση δένδρων με μεταφορά

Αρχίζοντας από τήν 1η περίπτωσι, όπου τό φυτό έχει ήδη φυτρώσει-αναπτυχθή σέ “γλάστρα” καί αφαιρώντας του τήν γλάστρα τοποθετείται σέ λάκκο στό χώμα.
Τούτη είναι η πιό συνήθης περίπτωσις γιά τούς περισσοτέρους. Φαινομενικά απλή, άλλά, έχει καί κάποιες λεπτομέρειες.
Βασική επιδίωξις-προσανατολισμός μας: νά αναπτύξη-επεκτείνη τό ριζικό του σύστημα, ικανό γιά νά θρέψη-αναπτύξη τό υπέργειο τμήμα, μέ αντοχές στίς καιρικές καί τοπικές συνθήκες. Πρός τούτο καί όλως γενικά, περιορίζετε τήν κλάρα του καί δουλεύετε βαθειά καί πλατειά τό χώμα.
Ειδικώτερα, γιά τήν περίπτωσι αυτήν:
  • Ανοίγετε τόν λάκκο καί βγάζετε τό χώμα, λίγο περισσότερον σέ βάθος από όσον πιάνει η γλάστρα, η μπάλα του. Μή βγάζετε περισσότερον χώμα από τά βαθύτερα. Γιά νά τραβήξη η ρίζα του πρός τά βαθύτερα, ρίξετε μέσα στόν λάκκο λίγο λίπασμα, (φωσφορικό-καλιούχο, διότι τό άζωτο, μέχρις νά φθάσουν νά τό εκμεταλλευθούν οι ρίζες, μάλλον χαμένο θά πάη), καί ανασκάψετε-ανασηκώσετε-ανοίξετε τό χώμα όσον βαθύτερα μπορείτε. Εδώ, χρησιμοποιήσετε καλύτερα ένα δικέλι αντί ξινάρι, αφού δέν χρειάζεται (καί δέν πρέπει) νά βγάλετε τό χώμα, ούτε νά τό κονιορτοποιήσετε. Γιά νά έχετε “αέρα” στό σκάψιμο πιό βαθειά, θά χρειασθή περισσότερον άνοιγμα τού λάκου πρός τά πλάγια, ως τό 2-3-πλάσιο. Τούτο, εξ άλλου, θά είναι καί απαραίτητο γιά νά αποκόψετε τίς παρακείμενες όποιες ρίζες, οι οποίες θά τείνουν νά εισχωρήσουν άμεσα στό δουλεμένο.
  • Άν τό φυτό σας είναι πολύ νέο-μικρό, μπορείτε νά προσθέσετε-αντικαταστήσετε-εμπλουτίσετε τό χώμα τού λάκκου μέ όποιο δικό σας εύφορο χώμα. Όχι, όμως, καί άν τό δένδρο σας είναι μεγαλωμένο. Τό ξένο χώμα στό υπόστρωμα, θά καθυστερήση νά δέση μέ τό μητρικό, μέ αποτέλεσμα αποπροσανατολισμό τής ρίζας καί τήν έλλειψι ενός δετού πράγματος πού θά μπορή νά ανεβάζη επάνω τήν υγρασία.
  • Βγάζοντας το φυτό από τήν γλάστρα, ξετυλίγετε καί αποκόπτετε, μέ μιά ψαλίδα, όλες τίς προεξέχουσες ή αναμαλλιασμένες ρίζες γύρω από τήν μπάλα. Τούτο καί ειδικώτερα στόν βαθμό πού τό φυτό είναι μεγαλωμένο.
  • Τοποθετείτε τό φυτό (μέ την μπάλα) στόν λάκκο καί σέ επίπεδο 2-3 δάχτυλα επάνω από τό έδαφος. Η μπάλα, σταδιακά, μέ τίς βροχές καί τό κάθισμα τών ανασκαμένων χωμάτων θά έλθη στό επίπεδο τού εδάφους. Τό “βαθειά” θά πρέπη νά είναι τό ανάσκαμα τού υποστρώματος καί όχι η τοποθέτησις τού φυτού. Οι ρίζες πού θά αναπτυχθούν, είναι ό,τι θά πάη βαθειά. Η ριζική κεφαλή θά πρέπη νά είναι κοντά στήν επιφάνεια τού εδάφους, 4-5 δάχτυλα χωμένη, νά ζεσταίνεται, νά αναπνέη.
  • Προσχώνετε τήν μπάλα-τόν λάκκο από τά πλάγια καί χαμηλώτερα, ανασηκώνοντας ελαφρώς τό φυτό (γιά τά διάκενα) καί πιέζοντας-πατώντας τό χώμα νά δέση μέ τήν μπάλα. Τό επάνω μέρος τής προσχώσεως καί περιμετρικά τής μπάλας νά είναι ελαφρύ. Εδώ, μπορείτε (καί καλόν είναι) νά ρίξετε χώμα ελαφρύ-εύφορο-κομπόστ, αλλά όχι λίπασμα, καθόλου στήν παρούσα φάσι. Άν ρίξετε λίπασμα, εδώ, επιφανειακά-περιμετρικά, θά εισχωρήσουν περισσότερον οι ρίζες τών ζιζανίων, παρά τού φυτού. Τό φυτό, εξ άλλου, δέν θά αναγκασθή νά αναπτύξη ρίζα πρός τά κάτω καί μετά θά δεινοπαθήση.

Επιφανειακή λίπανση

Οι φυτωριούχοι, συνήθως, συνιστούν νά ρίξετε καί λίπασμα στό φύτεμα. Γιατί; Έτσι τά έχουν μάθει. Τά δενδράκια αυτά έχουν μεγαλώσει στά φυτώρια, μέσα σέ γλάστρες, σέ συνθήκες ελλειπούς χώματος καί μέ αντιστάθμισμα τήν χρήσι ενισχυτικών λιπασμάτων, πού, γιά τά κοινά δεδομένα, μπορεί νά φθάνουν έως τήν υπερβολή. Ίσως, νά μήν γινόταν αλλοιώς στό φυτώριο, αλλά δέν έχει έννοια νά συντηρήσετε παραπέρα αυτήν τήν τακτική, γιά τούτο άλλως τε τό μεταφυτεύετε.
Ένα έτερον θέμα, σχετιζόμενο μέ τήν λίπανσι προκύπτει ως ακόλουθο. Τό φυτό μέ τήν λίπανσι στό φυτώριο έχει προσαρμοσθή καί τείνει νά ανθίση καί νά καρπίση. Στήν μεταφύτευσι, διατηρώντας αυτόν τόν προσανατολισμό του, θά επιχειρήση μάλλον τό ίδιο. Γιά νά συντηρηθή τούτο, θά έλεγε κάποιος, θέλει λίπανσι. Πρίν απαντήσω σέ τούτο, λαβετε υπ’ όψιν σας, ότι:
Η ανάπτυξις τού φυτού απαιτεί δυνατότητα θρέψεως καί μάλιστα μιά ισορροπία. Άν τό έδαφος είναι πτωχό, ή, όπως εδώ, τό ριζικό του σύστημα είναι αδύνατο-ανεπαρκές-ανέτοιμο, τούτο θά πρέπη νά ενισχυθή μέ λίπασμα. Δέν μπορεί νά αναπτύξη μέ ισορροπία τήν κλάρα του-φύλλωμά του, άν δέν έχη σταθή καλά στά πόδια του. Η λίπανσις, βραχυχρόνια, θά τού εξασφαλίσει τήν ανάπτυξι τής κλάρας εις βάρος όμως, τής ίδιας του τής ισορροπίας, καί, αφού δέν θά μπορέση νά αναπτύξη τά πόδια του γιά νά σταθή, κάποια στιγμή θά καταρρεύση. Η όποια ισορροπία επιτευχθή διά τής λιπάνσεως στό στάδιο τής μεταφυτεύσεως, θά είναι προσωρινή, ασταθής καί ευαίσθητος.
Τό αδύναμο-μή προσαρμοσμένο φυτό, στήν προσπάθειά του νά θρέψη καρπό, παραμελεί τίς ρίζες του καί τό φύλλωμά του, έως καί τού σημείου τής ολικής εξαντλήσεως. Ο καρπός εξαντλεί τό φυτό περισσότερον από κάθε άλλο τι (ξηρασία, τροφοπενία,...).
Έτσι, στό θέμα τής (επιφανειακής) λιπάνσεως γιά τήν συγκεκριμένη περίπτωσι, η προσωπική μου σύστασις είναι ρητώς “ Όχι ”! Καί, συμπληρωματικά, άν θέλετε μακρόπνοη προοπτική τού φυτού, διευκρινίζω ότι τά παρακάτω πρέπει νά εφαρμόζωνται απαρέκκλιτα:

Κλάδεμα

  • Αποκόπτετε -κλαδεύετε όλα τά τρυφερά-μή ψημένα μέρη τής κλάρας τού μεταφυτευόμενου φυτού. Όσον μεγαλύτερο είναι τό δενδράκι, τόσον πιό αυστηρό τό κλάδεμα. Γιά νά δώσω τήν αίσθησι ενός μέτρου, γιά παράδειγμα, δένδρο μέ κορμό όσον ο καρπός τού χεριού σας (ή καί μικρότερο), θά πρέπη νά κλαδευθή τελείως στό ύψος σας καί κατά προτίμησι 10-15 εκ. πάνω από τό σταύρωμα.
  • Αφαιρείτε κάθε άνθος-καρπό πού θά δέση τίς πρώτες χρονιές, καί σταδιακά μέχρις νά ισορροπήση η ανάπτυξίς του.
  • Γενικά, μή βιάζεσθε νά τό χαρείτε, γιατί... θά τό λυπάσθε ή καί θά τό “κλάψετε”! (βλέποντας τά δενδράκια πού έβαλαν στό Πεδίο τού Άρεως, στόν χώρο εμπρός από τό άγαλμα τής Αθηνάς, -μή διερωτάσθε γιά τό προφανές- αλλά... μάλλον γιά τούς “κηπουρούς” τού Άλσους!)
  • Αντιθέτως, μήν περιορίζετε, μήν κλαδεύετε τούς νεαρούς βλαστούς πού εκπτύσσονται στήν συνέχεια, παρά μόνο γιά λόγους ασφαλείας (μή σπάσουν από τόν αέρα) καί μέ μέτρο. Τό κλάδευμα γίνεται σέ συγκεκριμένη εποχή καί όχι στήν ανάπτυξι-έκπτυξι.

Εποχή (μετα-)φυτεύσεως τών φυτών μέ “γλάστρα”

Συνήθως γιά τά μεγαλύτερα δένδρα, τούς ψυχρότερους τόπους καί όπου επιδιώκεται καλή ριζοβολία, προτιμάται ο Νοέμβριος, στίς 5-6 ημέρες πρίν τήν Νέα Σελήνη, ή αμέσως μετά τό τελευταίο τέταρτο (καί κλάδεμα τών αειθαλών πάνω στό γύρισμα τού φεγγαριού τόν Δεκέμβρη), ή, μετά: Δεκέμβριο: 2-4 ημέρες πρίν τό τελευταίο τέταρτο.
  • Ιανουάριο: 2-3 ημέρες μετά τήν Πανσέληνο
  • Φεβρουάριο, στίς 1-2 ημέρες μετά τήν Πανσέληνο, ή καί 4- 5 ημέρες πρίν τήν Νέα Σελήνη
  • Μάρτιο: στίς 1-2 ημέρες πρίν τήν Πανσέληνο
  • Απρίλιο: στίς 3-4 ημέρες πρίν τήν Πανσέληνο
  • Μάϊο (αρχές): στό 1ο τέταρτο έως καί 2 ημέρες μετά.
Τά φυτά μεταφυτεύονται κατά κανόνα τό απόγευμα.

Παραλειπόμενα σέ αυτήν τήν παράγραφο:

  • Στήν μεταφύτευσι, ποτέ δέν θά κλαδέψετε συκιά ή καρυδιά. Θά τήν μεταφυτεύσετε ως έχει, μέ όλο της τόν κορμό-κλαδιά.
  • Σέ κάθε (μετα-)φύτευσι, θά ποτίσετε επαρκώς (όχι καί νά λημνάση!) τό δένδρο, ό,τι καιρό καί νά κάνη.
  • Φροντίσετε νά βάλετε τόν πάσσαλο στηρίξεως έξω από τήν μπάλα τού χώματος, νά μήν τήν διαλύσετε.
  • Γιά τούς προνοητικούς, νά εξετάσετε μήπως μέ τήν μπάλα τού χώματος μεταφέρονται ζιζάνια άγνωστα στόν τόπο σας. Άν θεωρείτε κάτι τέτοιο επικίνδυνο, αποτινάξετε τό χώμα, απολύνετε τήν ρίζα, κλαδέψετε αυστηρά τόν κορμό, χωρίς κανένα πράσινο μέρος, κλαδέψετε αρκετά καί τίς ρίζες καί τοποθετήσετέ τό.
  • Μή “ξεχάσετε” νά αφαιρέσε τήν “γλάστρα” γύρω από τήν μπάλα τής ρίζας, η οποία πολλές φορές συνίσταται από μιά σκληρή πλαστική σακκούλα. Αυτονόητο μέν, άλλά... επιβλέψετε καί τόν εργάτη πού θά σας κάνη τήν δουλειά. Έχει συμβή καί αυτό, μέ αποτέλεσμα τόν ερχόμενο χειμώνα νά σαπίση η ρίζα!
Αναφορικά μέ τό βάθος καί τό σημείο εμβολιασμού: αυτό αφορά μόνον τά ετήσια εμβολιασμένα κλήματα, τά οποία δίνονται κατά κανόνα χωρίς μπάλα χώματος. Ο λόγος πού τό εμβόλιο θά πρέπη σ’ αυτά νά είναι εκτός γής, αφορά τήν πρόβλεψι νά μήν πετάξη τό ήμερο ρίζες καί προσβληθή από τήν φυλλοξήρα. Σέ όλα τά άλλα, μέ τήν μπάλα, είναι σαφές τό σημείο εμβολιασμού καί τό επίπεδο τού χώματος.
Οι λάκκοι, καλόν είναι νά ανοίγωνται πολύ ενωρίτρον, νά έχουν αερισθή καί ηλιασθή. Σέ επιλεκτικές περιπτώσεις μπορείτε κά κάψετε μέχρις στάχτης μέσα στόν λάκκο λίγες κληματόβεργες ή ξερές κλάρες.

Φύτεμα δένδρων ως μεταφύτευσι

Στήν 2η περίπτωσι, όπου τό (αποσπασμένο) δένδρο πρός μεταφύτευσι, όχι μόνον δέν διαθέτει τήν μπάλα τού χώματος στήν ρίζα του, αλλά, ούτε ολόκληρη τήν ρίζα του. Μπορεί νά έχη μέρος μόνον από τήν ριζική κεφαλή του, αλλά, μπορεί καί νά διαθέτη ικανό έως πολύ χονρό κορμό!
Η πιό συνήθης-αντιπροσωπευτική περίπτωσις είναι εκείνη τής μεταφυτευόμενης (ρίζας) αγριλιάς. Οι άθρωποι τής υπαίθρου, πολλές φορές προτιμούν, αντί νά φυτέψουν δενδρύλια ελιάς (ρίζας αγριλιάς), νά μεταφέρουν από τόν λόγγο μεγαλύτερα δένδρα αγριελιάς, νά τά φυτέψουν γιά νά τά μπολιάσουν ελιά. Σέ αυτούς, λόγω εμπειρίας τους, περιττεύει κάθε συμβουλή, αλλά, αναφέρεται εδώ γιά λόγους πληρότητος καί γιά τόν καθένα, ως γνώσις καί όπου άν χρειασθή. Γιά τόν απλό καλλιεργητή, τούτο, συναντάται καί ως ξερίζωμα-μετάθεσις κάποιων οπωροφόρων δένδρων πού είτε τά είχε σέ φυτώριο-πρασιά, ή εφύτρωσαν μόνα τους στόν κήπο, (αμυγδαλιές, καρυδιές, ...), ή καί αποσπασμένα κολοβούδια (μέ ελαχίστη ρίζα) από τόν ριζικό κορμό ενός δένδρου.
Η λογική καί η πρακτική είναι ίδια μέ τήν προηγουμένη περίπτωσι. Τί διαφοροποιείται; τουλάχιστον ως πρός ό,τι κανείς θά υπέθετε; Πόση ριζα απαιτείται:
  • Άν καί όσον τό κλαρικό είναι μικρό, ή/καί δέν έχη σημαντική ριζική κεφαλή, τότε, όση ρίζα καταφέρετε νά βγάλετε ξεριζώνοντάς το.
  • Άν καί στόν βαθμό πού πρόκειται γιά μεγαλωμένο δένδρο, ή/καί διαθέτη αντίστοιχα ριζική κεφαλή (κολόκα), τότε, πέρα από τήν ριζική κεφαλή του, δέν κρατάτε καθόλου-καμμιά σημαντική ρίζα.
    • Αυτό πού κάποιοι λέγουν-συνιστούν: “... νά τό βγάλης, μεταφυτεύσης έχοντας όσο τό δυνατόν μεγαλύτερη ριζα...”, εμπειρικά έχει αποδειχθή λάθος γιά τά μεγαλύτερα δένδρα. Όχι μόνον αρκεί η κολόκα του (μέ τά ελάχιστα ριζίδια), αλλά καί επιβάλλεται.
    • Ό,τι ρίζα θά πετάξη τό φυτό, θά εκπτυχθή από τήν ριζική του κεφαλή καί όχι από τίς όποιες σημαντικές σπασμένες ρίζες αφήσετε.
    • Έτσι:
    • Αποκόπτετε (μέ ψαλίδα, ή τσεκούρι) κάθε υπόλοιπο σημαντικής-μεγάλης ρίζας στήν βάσι της. Αφήνετε μόνον τά μικρά ριζίδια καί τά ψαλιδίζετε σέ λίγα εκατοστά.
    • Άν η κολόκα είναι πολύ μεγάλη σέ σχέσι μέ τόν κορμό, ή/καί έχη γηρασμένα τμήματα, τά απο-πελεκάτε (κατά προτίμησι μονόπλευρα). Επειδή η έκπτυξις τών νέων ριζών θά γίνη από σημεία τής κεφαλής πού διαθέτουν καί τήν φλύδα του, αφήνετε τά απαραίτητα υγιή βυζιά της γιά τόν σκοπό αυτόν, χωρίς νά τά τραυματίσετε.
  • Κατά τήν τοποθέτησι τού δένδρου στό χώμα, η κεφαλή τής ριζας του θά πρέπη νά φιλήση τέλεια μέ τό χώμα. Γιά τούτο, βρέξετε λίγο τό χώμα πρίν τήν τοποθέτησί της καί, αφού τήν τοποθετήσετε, πατήσετέ την καλά, όπως καλά θά πατήσετε τό (παρά-)χώμα επάνω καί γύρω απ’ αυτήν, νά δέση καλά τό χώμα γύρω από τό ξύλο καί τήν ρίζα. Όχι βαθειά, όπως ετονίσθη καί πιό πάνω, αλλά καί νά μήν κινδυνεύη νά μετακινηθή.
  • Εδώ καί απαρέκκλιτα, έχετε αφαιρέσει-κλαδέψει όλα τά πράσινα καί νεαρά-τρυφερά μέρη-κλαδιά τού δένδρου. Νά πετάξη καινούργια, μέ τόν καιρό.

Εποχή ξεριζώματος καί/γιά τήν μεταφύτευσι

Τά αειθαλή δένδρα ξεριζώνονται από Νοέμβριο έως Φεβρουάριο, τά φυλοβόλλα από τέλος Ιανουαρίου έως καί Φεβρουάριο.
Προσωπική εκτίμησις ανάλογα μέ τό φεγγάρι καί σύμφωνα μέ τήν πρακτική τών χωρικών:
  • Νοέμβριο: απόσπασις στίς 2-3 ημέρες μετά τήν Νέα Σελήνη.
  • Δεκέμβριο: απόσπασις στήν Νέα Σελήνη έως καί 1- 2 ημέρες πρίν. Ιανουάριο: απόσπασις 3-5 ημέρες πρίν τήν Νέα Σελήνη, ή καί στίς 1-2 ημέρες μετά.
  • Φεβρουάριο, απόσπασις 1-2 ημέρες πρίν τήν Νέα Σελήνη.
    Η μεταφύτευσις δένδρων νά γίνεται, κατά προτίμησι τό απόγευμα, όπως καί στήν προηγουμένη περίπτωσι.
Καθώς καθυστερείτε τήν μεταφύτευσι πρός τήν άνοιξι (μέχρις καί τίς αρχές Μαΐου) η επιμέλεια γιά τήν συντήρησί του καί ειδικά γιά τήν απαιτουμένη υγρασία θά είναι πολύ μεγαλύτερη.
Γενικά, καλόν είναι νά είναι κατά τό ξερρίζωμα νά αποφεύγωνται οι ημέρες ρίζας-γής, ενώ στήν μεταφύτευσι νά προτιμώνται. Σέ κάθε περίπτωσι νά αποφεύγωνται οι ημέρες περιγείου τής σελήνης.
Οι συνιστώμενες ανωτέρω ημέρες είναι ενδεικτικές. Άλλοι επιλέγουν, γιά παράδειγμα, τό Σάββατο (νά ριζώση σά-βάτο!), ενώ άλλοι επιλέγουν τήν Σελήνη απέναντι από τόν Κρόνο, ή τόν Δία, (1-2 μέρες πρίν). Ως τόσον, ο ενδιαφερόμενος μπορεί νά συμβουλευθή καί σχετικά ημερολόγια καί νά επλέξη ο ίδιος.

Παραλειπόμενα γιά τήν μεταφύτευσι αποσπασμένου δένδρου:

  • Όταν βγάλετε-ξεριζώσετε τό πρός μεταφύτευσι δένδρο, καλύτερον είναι νά τό ξαπλώσετε στό έδαφος, κατά προτίμησι μέ τήν ρίζα πρός τήν ανηφόρα, καί νά παραχώσετε τήν ρίζα του μέ εύφορο-μαλακό χώμα καί νά έχη αρκετή υγρασία. Ένας μήνας είναι αρκετόν γιά τό “κλώσσασμα” σέ αυτήν τήν θέσι. Δεδομένου ότι τό αποκομμένο φυτό διαθέτει κεφαλή γιά τήν έκπτυξι ριζών, δέν χρειάζεται κάποια ορμόνη γιά νά επιταγχύνη τούτο καί καλόν είναι, γιά τήν αποφυγή διαταραχής τής λειτουργίας του, οι ρίζες του νά εκπτυχθούν όταν θά τό μεταφυτεύσετε. Έτσι αρκεί νά σκεπάζεται η κεφαλή τού από μαλακό εύφορο χώμα καί νά έχη αρκετή υγρασία.
  • Τά δένδρα αυτά, μεταφυτεύομενα, μπορεί νά καθυστερούν λίγο στήν αρχή ως πρός τήν ανάπτυξι, αλλά, παρουσιάζουν μεγαλύτερες αντοχές καί μέ τόν χρόνο ριζώνουν πολύ καλύτερα από εκείνα τά αντίστοιχα καί μικρότερα πού έχουν φυτευθή μέ όλη τους τήν ρίζα καί τό χώμα.
  • Τά μεταφυτεύομενα δένδρα αναπτύσσουν περισσότερον τό πλευρικό τους ριζικό σύστημα καί μέ τόν χρόνο, προοδευτικά, καί τήν κάθετη ρίζα τους. Αντιθέτως, τά σπορόφυτα, στήν θέσι όπου εφύτρωσαν, αναπτύσσουν μιά δυνατή βαθειά ρίζα καί προσαρμόζονται, ή αντέχουν πολύ καλύτερα από κάθε άλλο μεταφυτευόμενο δένδρο. (Μιά μπουλντόζα, κάποτε, επάλευε 20 λεπτά γιά νά γκρεμίση ένα δένδρο τού οποίου τόν κορμό αγκάλιαζες άνετα, ενώ, άν επρόκειτο γιά μεταφυτευμένο δένδρο, ίσως νά είχε πέσει καί από τόν αέρα!). Όμως, σέ κάποια σπορόφυτα καρποφόρα, η ευρρωστία αυτή επιτυγχάνεται εις βάρος τής καρποφορίας των. Δηλαδή τούτα, είτε δίνουν λιγώτερο καρπό, ή μπορεί νά φθάσουν νά γίνουν ακαμάτικα. Οι καλλιεργητές τό γνωρίζουν τούτο καί προτιμούν τήν μεταφύτευσί των, ή τό μπόλιασμά τους. (Αντιθέτως, εκείνοι πού επιδιώκουν νά “πρασινίσουν” άλλους χώρους, είτε δέν τό κατανοούν, ή επιδιώκουν άλλη αριστοποίησι!)
Όλα τά ανωτέρω θά πρέπη νά εντείνωνται στόν βαθμό πού πρόκειται γιά μεγαλωμένο δένδρο.
Άν μετά 4-6 χρόνια τό μεταφυτεύμενο δένδρο δέν παρουσάζη ικανή ανάπτυξι-ευρρωστία, κλαδέψετέ το ελαφρώς σέ κατάλληλη εποχή, σκάψετε γύρω από τήν ρίζα του καί αποκόψετε τίς πλευρικές επιφανειακές ρίζες του, αναγκάζοντάς το νά αναπτύξη βαθύτερα τήν κάθετη ρίζα του. Περιορίσετε τήν καπροφορία του μέχρις νά ισορροπήση η ανάπτυξίς του.

Περίπτωσις μετα-φυτεύσεως μέ μόσχευμα

Πιό συνήθης τέτοια περίπτωσις είναι εκείνη τών κλημάτων (μέ βέργα, αυτόρριζα). Επειδή, όμως, η καλλιεργητική πρακτική, στό συγκεκριμένο, ενέχει πολλές λεπτομέρειες καί επαγγελματισμό γιά τήν μεγαλύτερη επιτυχία της, δέν είναι δυνατόν νά αναπτυχθούν πλήρως εδώ. Έτσι, θά αρκεσθούμε σέ πιό γενικά σημεία τά οποία καλύπτουν επαρκώς τήν περίπτωσι. Καί άλλα φυτά, όπως συκιά, ροδιά, (ακόμη καί ελιά, όπως συμβαίνει στήν Κρήτη), μπορεί νά δημιουργηθούν μέ μόσχευμα, (από βέργα-κλαδί).
Η όλη πρακτική, εδώ, στόν πολλαπλασιασμό μέ μοσχεύματα, προσομοιάζει περισσότερον μέ τήν προηγουμένη περίπτωσι τού αποσπασμένου δένδρου. Από τήν φύσι της όμως έχει κάποιες πρόσθετες λεπτομέρειες πού θά πρέπη νά προσεχθούν:
Τό μόσχευμα δέν μπορεί νά είναι πολύ χονδρό, αλλά ένα “ψημένο” κλαδί, συνήθως τής προηγουμένης χρονιάς τό οποίο κατά προτίμησι νά έχη στό κάτω μέρος του, στήν βάσι του, λίγο παλιό ξύλο.
  • Τό μόσχευμα αποκόπτεται μέ ψαλίδα, γιά νά μήν τραυματίζεται τό μητρικό, αλλά στήν μεταφύτευσι οι περισσότεροι προτιμούν νά “πληγώνουν” τήν κάτω άκρη του, τήν βάσι του. Εκτός τής συκιάς, ή οποία πάντοτε ξεμασκλιέται από τήν κλάρα, καί σέ κάποιες άλλες περιπτώσεις προτιμώνται μοσχεύματα-ξεμασκλάδια από τόν κορμό τού δένδρου.
    Άν καί τά περισσότερα ούτως πολλαπλασιαζόμενα φυτά, δύνανανται νά πετάξουν μάτια-ρίζες καί από τά μεσογονάτια διαστήματα (μεταξύ τών κόμπων), η έκπτυξις ριζών ευνοείται περισσότερον στούς κόμπους, στούς ρόζους. Έτσι, τό τελείωμά τους θά είναι 1-2 εκ. κάτω από τόν τελευταίο κόμπο.
  • Εδώ τό κλώξιμο είναι μάλλον ο κανόνας. Τά μοσχεύματα τοποθετούνται μεμονομένα, ή σέ δέσμες, στό έδαφος καί μέ κλίσι, η βάσις πρός τήν ανηφόρα, γιά τήν ανακατεύθυνσι τών χυμών πρός τήν ρίζα, παραχώνονται μέ αμμόχωμα καί ποτίζονται, ώστε νά μήν υπάρχουν διάκενα μεταξύ των καί πατιούνται καλά. Τό αμμόχωμα εκτός τού ότι ευνοεί τήν έκπτυξι τών ριζών, λόγω οξύτητος καί αερισμού, συνιστάται καί γιά έναν πρόσθετο λόγο: Όταν θά τά ξεθάψετε καί τά ξεμονιάσετε γιά τήν μεταφύτευσι, άν τό χώμα είναι κολλώδες καί σκληρό, καθώς θά αποσπάται, θά ζημιώση τά μάτια -ρίζες πού θά έχουν αρχίσει νά εκπτύσσονται.
  • Μπορείτε νά περάσετε τήν άκρη τους λίγη ξυλώδη ορμόνη, είτε πρίν τό κλώξιμο, ή, βάζοντάς τα γιά ένα βράδυ, πρίν τήν μεταφύτευσι, νά ακομπούν σέ νερό όπου έχετε διαλύσει μιά σχετική ποσότητα ορμόνης.
  • Στην μεταφύτευσι, τό έδαφος νά είναι ιδιαίτερα δουλεμένο, καί γιά τήν ριζοβολία καί γιά νά μήν τά βυζάξουν τά ζιζάνια.Η φορά τής βέργας-τού κλαδιού θά είναι η φυσική τους φορά, εκτός από τήν ροδιά πού τοποθετείται ανάποδα, (δέν γνωρίζω τό γιατί).
  • Όσον αφορά τήν κλίσι τής τοποθετήσεως-φυτεύσεως:
    • Άν τά μοσχεύματα δέν έχουν εκπτύξη ριζες-μάτια, τότε, προτιμώτερον καί πιό παραδοσιακά, τίθενται πιό βαθειά (30-40 εκ.) καί “γονατίζονται”, κάτι σάν μισό “ U ”, νά καθυστερήσουν οι χυμοί γιά τήν βλάστησι καί νά συγχρονισθούν μέ τήν ριζοβολία. Εδώ, τό χώμα ποτίζεται λίγο, πατιέται καλά πάνω από τό μόσχευμα, ως μιά σπιθαμή, καί μόνον τό επάνω μέρος παραμένει αφράτο.
    • Εάν τά μοσχεύματα έχουν ήδη αρχίσει νά πετούν μάτια-ρίζες, ή/καί άν τό χώμα είναι βαθειά καί πλατειά δουλεμένο καί δέν θά υφίσταται πρόβλημα υγρασίας, ή αναταγωνιστών, τότε κάνομε μιά τρύπα μέ έναν λοστό (ή κάτι ανάλογο) καί τοποθετούμε μέσα τό μόσχευμα. Γιά νά μήν πληγωθούν τά μάτια, ρίχνομε λίγη άμμο καί μετά νερό, (ή ρευστό χώμα), ώστε νά κλείση τό γύρω κενό, τό πατάμε ελαφριά μέ ένα ραβδί καί παραχώνομε τό υπόλοιπο.
    • Μεγαλύτερα μοσχεύματα-κλαδιά, όπως γιά παράδειγμα η συκιά, κατά κανόνα “γονατίζονται”.
  • Η τοποθέτησις σέ μεγάλο βάθος μπορεί νά τού εξασφαλίση υγρασία μέχρις νά ριζοπιάση, αλλά οι ρίζες θά αναπτυχθούν από ψηλά, από εκεί όπου τό χώμα ζεσταίνεται καί αερίζεται καί θά πάνε βαθειά στό δουλεμένο.
  • Σέ κάθε περίπτωσι, ποτίζετε ελαφρώς τό χώμα νά καθίση καί δέση γύρω από τό φυτό.
    Αφήνετε 2 μάτια έξω από τό έδαφος καί ένα στό επίπεδο τού εδάφους. (Στό κλαδί τής συκιάς, πού δέν κλαδεύεται, αφήνετε 30-50 εκ.)

Λοιπά, σχετικά-συμπληρωματικά μέ τά ανωτέρω

Τό σκάμμα όπου βάζετε τό μόσχευμα, προιτμάτε, νά παραμένη κοίλο, νά μή τό παραχώνετε έως τό επίπεδο τού εδάφους. Τήν παράχωσι αυτή θά τήν κάνετε σταδιακά καί καθώς θά έχη ζεστάνη αρκετά ο καιρός, μέ τό σκάλισμα.
Πολλοί επιλέγουν νά “κλώξουν” τά μοσχεύματα σέ κάθετη θέσι, όλως ανεστραμμένα, γιά μεγαλύτερη αποτεσματικότητα στήν ριζοβολία. Ο καθένας μπορεί νά επινοήση τήν πρακτική, τόν τρόπο γιά κάτι τέτοιο.
Στό παράχωμα τών μοσχευμάτων γιά νά “κλώξουν”, (όπως συμβαίνει στίς βέργες τών κλημάτων), πολλοί χωρικοί καί ειδικοί, συνιστούν νά παραχωθούν ολοκληρωτικά, γιά νά μήν πετάξουν ενωρίς οι οφθαλμοί πού τούς βλέπει τό φώς καί νά μήν αδυνατίση η ικανότης γιά ριζοβολία. Αναφορικά μέ τούτο έχετε, όμως, υπ’ όψιν σας τά ακόλουθα:
Άν παρατείνετε τό χώσιμο κατ’ αυτόν τρόπο, όταν ζεστάνη σημαντικά ο καιρός (περ. στά μέσα τού Απρίλη), οι οφθαλμοί τών μοσχευμάτων θά εκπτυχθούν ανήλιοι μέσα στό χώμα, καί μάλιστα έντονα! ό,τι καί νά κάνετε. Στήν μεταφύτευσι, οι εκπτυσσόμενοι τρυφεροί-ανήλιοι οφθαλμοί δέν θά αντέξουν νά προσαρμοσθούν στήν απότομη αλλαγή θερμοκρασίας, θά καούν.
Γιά τούτο:
Άν προβλέπετε ότι θά τά μεταφυτεύσετε ενωρίς, (τό πολύ έως τίς αρχές τ’ Απρίλη), καλόν είναι νά τά παραχώσετε ολοκληρωτικά.
Άλλως, όταν έχετε προβλέψει τήν μεταφύτευσι σέ προχωρημένη ζέστη, (Απρίλη- μέσα Μάη), ή καί γιά απρόβλεπτους λόγους ασφαλείας, τότε, παραχώνετε μόνον λίγο περισσότερον απ’ όσον περίπου υπολογίζετε ότι θά τεθή στό χώμα, αφήνοντας ένα μέρος τους ακάλυπτο, στό φώς. Οι βέργες θά αρχίζουν νά πετάνε από τά πιό ακραία μάτια τους, αλλά αυτό δέν θά είναι σημαντικό. Τούτο θά τό αποκλαδέψετε στήν μεταφύτευσι.
Οι πάσσαλοι γιά τήν στήριξι τών φυτών (απαραίτητοι γιά τήν στήριξι καί τήν θέσι τών φυτών από μοσχεύματα), καλόν είναι νά τίθενται κατά τήν φύτευσι, ώστε νά μήν πληγωθούν μετά οι ρίζες. Πολλές φορές οι καλλιεργητές, ιδίως σέ μαζικές φυτεύσεις, χρησιμποιούν πασσάλους από καλάμια, (πικρο-)δάφνες, ή καί αγριόξυλα, (κουμαριές κ.ά.), ως πιό ευχερή. Εάν οι πάσσαλοι αυτοί είναι χλωροί, έχουν κοπή πρόσφατα καί τεθούν βαθειά στό δουλεμένο έδαφος, θά φυτρώσουν μέ μεγάλη “επιτυχία”! Γιά τούτο, τούς χλωρούς πασσάλους, όταν ζεστάνη ο καιρός καί κατά διαστήματα νά τούς ανακινείτε λίγο γιά νά αποφύγετε τό ρίζωμά τους. Προτιμώτερον γιά τούς χλωρούς πασσάλους είναι, νά τούς κόψετε ενωρίτερον, νά τούς βάλετε σέ ένα δοχείο (πλαστικό) μέ διάλυμα θειϊκού χαλκού (γαλαζόπετρας), 5-6%, νά ποτίσουν γιά λίγες ημέρες, νά τούς αφήσετε λίγες ημέρες ακόμη νά στεγνώσουν καί μετά νά τούς χρησιμοποιήσετε, χωρίς νά σαπίζουν.
Σέ κάθε περίπτωσι καί μέ τήν επερχόμενη ζέστη, σκαλίζετε τό χώμα γύρω από τήν ριζα καί, σταδιακά, πιό επεκτατικά καί βαθειά. Φροντίζετε ωστε τά νεαρά φυτά νά μήν στερηθούν τήν υγρασία στά δύο πρώτα χρόνια καί, 2-3 ημέρες μετά από κάθε πότισμα νά τά ανασκαλίζετε ελαφρώς. Ό,τι φυτεύσατε μέ μοσχεύματα είναι πιό απαιτητικά σέ αυτήν τήν φροντίδα.
Στίς περιπτώσεις εκτατικής φυτεύσεως, (όταν φυτεύεται μεγάλος αριθμός φυτών), οι καλλιεργητές θεωρούν κανόνα νά γυρίσουν τό χωράφι τους βαθειά, μέ αλέτρι. Τό αλέτρι είναι ό,τι τό καλύτερο γιά τήν περίπτωσι. Η φρέζα πού ακολουθεί,... ό,τι τό χειρότερο.
Άν μπορείτε νά βάλετε τά φυτά σας στό όργωμα χωρίς νά τό φρεζάρετε θά ήταν προτιμώτερο. Άν καί όποτε χρειασθή νά φρεζάρετε τό έδαφος, θά πρέπη νά είναι στεγνό επιφανειακά (ως 10 εκ.), ή/καί τό φρεζάρισμα θά πρέπη νά είναι αβαθές καί αργόστροφο. Αποφεύγετε τήν χρήσι βαρέων καλλιεργητικών μηχανημάτων πού θά συμπιέσουν τό έδαφος. Τό πλεονέκτημα τού αερισμού τού εδάφους, πού επιτυγχάνεται μέ τό αλέτρι, μηδενίζεται μέ τήν πολύστροφη καί βαθειά φρέζα, τήν συμπίεση στό υγρό επιφανειακά έδαφος καί τήν δημιουργία κρούστας μετά τήν φρέζα καί τήν βροχή.
Βασίλης Γιαχαλής
(μή επαγγελματίας καλλιεργητής)
*Να κλώξη: νά εκκολαυθή, πρίν άν εκπτυχθή ή νέα του ζωή, καί γιά τόν σκοπό αυτόν, (από τήν κλώσσα καί τό κλώσσασμα τών αυγών της)

Προκήρυξη προγράμματος με τίτλο Επιμόρφωση-Κατάρτιση στην Παραγωγή Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών (ΦΑΦ) και Αιθέριων Ελαίων (ΑΕ)

ΑΠΘ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΔΟΜΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ-ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ
"Παραγωγή Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών (ΦΑΦ) και Αιθέριων Ελαίων (ΑΕ)"

Στο πλαίσιο της Δομής Δια Βίου Μάθησης του Α.Π.Θ. υλοποιείται κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος 2011-2012 Διατμηματικό Πρόγραμμα Επιμόρφωσης-Κατάρτισης με τίτλο "Επιμόρφωση-Κατάρτιση στην Παραγωγή Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών (ΦΑΦ) και Αιθέριων Ελαίων (ΑΕ)". Στο πρόγραμμα θα διδάξουν μέλη ΔΕΠ των Τμημάτων Φαρμακευτικής και Βιολογίας του Α.Π.Θ., της Γεωπονικής Σχολής του Α.Π.Θ. καθώς μέλη του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (πρώην ΕΘΙΑΓΕ).
Σκοπός αυτού του προγράμματος είναι οι συμμετέχοντες να εκπαιδευτούν και να καταστούν ενημερωμένοι επαγγελματίες, ώστε να αντιμετωπίσουν σφαιρικά και ολοκληρωμένα την "Παραγωγή Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών και Αιθερίων Ελαίων".
Ειδικότερα, θα αποκτήσουν την τεχνογνωσία ώστε να εφαρμόσουν τις πλέον κατάλληλες μεθόδους και τεχνικές για τις ιδιαίτερες απαιτήσεις της βιολογικής καλλιέργειας των Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών, της συγκομιδής, της επεξεργασίας και της παραλαβής αιθερίων ελαίων. Παράλληλα, οι εκπαιδευόμενοι θα αποκτήσουν γνώσεις και πληροφορίες για τις χρήσεις και εφαρμογές των ΦΑΦ και τους τομείς αξιοποίησης αυτών, καθώς και τις μεθόδους και διαδικασίες για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας από ΦΑΦ, όπως είναι τα Αιθέρια Έλαια και οι προδιαγραφές ποιότητας αυτών.  Ταυτόχρονα τους δίνεται η δυνατότητα να έλθουν σε επαφή και με τα βασικά στοιχεία επιχειρηματικότητας σχετικά με τα ΦΑΦ και τα ΑΕ.
Το Σεμινάριο, διάρκειας 90 και πλέον ωρών, περιλαμβάνει εκτός των θεωρητικών μαθημάτων και πρακτική εξάσκηση στην οποία δίνεται ιδιαίτερη έμφαση, προσφέροντας τις βασικές γνώσεις και  εξειδικευμένες τεχνικές για την παραγωγή Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών (βοτανική, χημική σύσταση, οικοφυσιολογία, αναπαραγωγή, τρόπους εγκατάστασης του πολλαπλασιαστικού υλικού στο χωράφι, βιολογική καλλιέργεια, συγκομιδή), όπως επίσης τις αντίστοιχες όσον αφορά την επεξεργασία, ξήρανση, ταξινόμηση, μεταποίηση, συσκευασία, αλλά και την απόσταξη / παραγωγή Αιθερίων Ελαίων, ποιοτικό έλεγχο, χρήσεις, αξιοποίηση, στοιχεία επιχειρηματικότητας, δειγματισμό στις διεθνείς αγορές.
Στο τέλος του εκπαιδευτικού κύκλου, οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να ασχοληθούν επαγγελματικά με το αντικείμενο των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών, έχοντας τις γνώσεις και την τεχνογνωσία για την παραγωγή υψηλής και τυποποιημένης ποιότητας τελικών προϊόντων, ή θα μπορούν να ασχοληθούν /ή να δημιουργήσουν Μονάδες μεταποίησης ΦΑΦ (μικρές ή μεγάλες). Τέλος, εφαρμόζοντας τις γνώσεις που θα αποκτήσουν θα έχουν την προοπτική και την αντίληψη του "Επιχειρηματία Παραγωγού" και όχι μόνον του απλού παραγωγού/καλλιεργητή, δεδομένου ότι θα έχουν καλύψει όλο το φάσμα από την παραγωγή της πρώτης ύλης, την επεξεργασία / μεταποίησή της καθώς και την προώθηση -Μάρκετινγκ- στις Αγορές.
Βάσει των παραπάνω, το πρόγραμμα απευθύνεται σε όσους επιθυμούν να αποκτήσουν μια σφαιρική και ολοκληρωμένη θεωρητική και πρακτική τεχνογνωσία στον τομέα των Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών και των Αιθερίων Ελαίων όπως: απασχολούμενους στην πρωτογενή παραγωγή αγροτικών προϊόντων (αγρότες - παραγωγοί), μεταποιητές αγροτικών προϊόντων, τεχνολόγους φυτικής παραγωγής, γεωπόνους, τεχνολόγους τροφίμων, βιολόγους, δασολόγους, χημικούς, φαρμακοποιούς, έμπορους ΦΑΦ, φυτωριούχους κ.ά.
Στους συμμετέχοντες σε αυτό το πρόγραμμα, θα χορηγηθούν
α) Βεβαίωση συμμετοχής,
β) Πιστοποιητικό κατάρτισης-επιμόρφωσης
Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να καταθέσουν την αίτηση με τα δικαιολογητικά στη γραμματεία της Δομής Δια Βίου Μάθησης – Κτίριο Καραθεοδωρή, Ισόγειο, γραφείο 9 (κα Ιωάννα Δόντσιου, τηλ. 2310-99.7003 fax: 2310-99.1186,  diaviou@auth.gr,) από την Πέμπτη 19 Απριλίου έως και την Τρίτη 8 Μαΐου, από τις 9 π.μ. έως και τις 14 μ.μ. Η αίτηση μαζί με την προκήρυξη υπάρχει αναρτημένη στην ιστοσελίδα της Δομής Διά Βίου Μάθησης του Α.Π.Θ., diaviou.auth.gr).
Αιτήσεις θα γίνονται δεκτές και ταχυδρομικώς (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Γραφείο Δομής Δια Βίου Μάθησης, Κτίριο Καραθεοδωρή, Ισόγειο, Πανεπιστημιούπολη 54124, Θεσσαλονίκη). Ως ημερομηνία κατάθεσης των δικαιολογητικών λογίζεται η ημερομηνία που αναγράφεται στη σφραγίδα του ταχυδρομείου και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας στην επιλογή των ενδιαφερομένων.
Η αίτηση θα πρέπει να συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

  • Σύντομο βιογραφικό σημείωμα στην ελληνική γλώσσα
  • Πιστοποιητικό προϋπηρεσίας (εάν υπάρχει)
  • Τίτλοι Σπουδών (εάν υπάρχουν)
  • Πιστοποιητικά τίτλου σπουδών ξένων γλωσσών (εάν υπάρχουν)

Προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους εργαζομένους να τα παρακολουθήσουν, τα σεμινάρια θα πραγματοποιούνται Παρασκευή απόγευμα, Σάββατο πρωί και Σάββατο απόγευμα. Η έναρξη των μαθημάτων θα γίνει την Παρασκευή 18 Μαΐου 2012 στο Αμφιθέατρο Ι5 στο Ισόγειο του εννεαόροφου Κτιρίου Πληροφορικής, Φαρμακευτικού, Βιολογικού του Α.Π.Θ.
Το κόστος συμμετοχής σε αυτό το αυτοχρηματοδοτούμενο Σεμινάριο Εξειδίκευσης ανέρχεται στο ποσό των 700 Ευρώ (πληρωτέο σε δύο ισόποσες δόσεις: η πρώτη δόση θα πρέπει να έχει καταβληθεί μέχρι την Τρίτη 15η Μαΐου 2012, ενώ η δεύτερη μέχρι την Πέμπτη 21η Ιουνίου 2012).
Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τον επιστημονικά υπεύθυνο του προγράμματος Σταύρο Κατσιώτη (stakat@pharm.auth.gr), τηλ. επικοινωνίας: 2310-99.7669, καθώς και με την κα. Χ. Γαβριέλη (gabrieli@pharm.auth.gr), τηλ. επικοινωνίας: 2310-99.7644, 6976452714 κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Δια Βίου Μάθησης
Στ. Ανδρέου, Καθηγητής
Ο επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος
Σταύρος Κατσιώτης,
Αν. Καθηγητής Φαρμακευτικής

Πηγή:

Διά Βίου Μάθηση ΑΠΘ - "Παραγωγή Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών (ΦΑΦ) και Αιθέριων Ελαίων (ΑΕ)"