Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2012

25 έξυπνες χρήσεις του λεμονιού για το σπίτι

Το λεμόνι είναι ο καρπός του υβριδικού δέντρου που ονομάζεται λεμονιά (επιστ. Κιτρέα η λεμονέα) και ανήκει στην οικογένεια των Ρυτοειδών (εσπεριδοειδών).
Ο καρπός αυτός χρησιμοποιείται κυρίως για τον χυμό του, παρόλο που χρησιμοποιούνται επίσης το πιο σαρκώδες μέρος του καρπού και ο φλοιός του, ιδιαίτερα στη μαγειρική. Ο χυμός του λεμονιού περιέχει περίπου 5% κιτρικό οξύ, το οποίο δίνει στα λεμόνια τη χαρακτηριστική ξινή τους γεύση και pH από 2 μέχρι 3.

Τα λεμόνια σερβίρονται συχνά ως λεμονάδα ή ως διακόσμηση σε ποτά όπως το παγωμένο τσάι ή αεριούχα αναψυκτικά, με μια φέτα είτε μέσα στο ποτήρι είτε στηριγμένη στο χείλος.
Χρησιμοποιούνται επίσης στην παρασκευή του ιταλικού λικέρ λιμοντσέλο. Ένα κομματάκι λεμόνι προστίθεται επίσης συχνά στο νερό για να δώσει λίγη γεύση.
Ο χυμός λεμονιού χρησιμοποιείται πολύ σε φαγητά με ψάρι. Επιπλέον, χρησιμοποιείται πολύ, μαζί με άλλα υλικά, για μαρινάρισμα κρέατος πριν από το μαγείρεμα.
Μπορούμε όμως να αξιοποιήσουμε τα λεμόνια μας σε άλλες χρήσεις εκτός της μεγειρικής;
Ιδού 25 και πλέον έξυπνες χρήσεις του λεμονιού:
Εξουδετερώνει τις οσμές του τζακιού
Ορισμένες φορές από το τζάκι μας αναδύεται μια άσχημη, βαριά μυρωδιά. Λίγες φλούδες λεμονιού μες τις φλόγες θα αλλάξουν την ατμόσφαιρα.
Αντιμετωπίζει τους λεκέδες στο μάρμαρο
Το μάρμαρο είναι ένα υλικό πορώδες που λεκιάζει και καταστρέφεται εύκολα. Αν δεν μπορούμε να καθαρίσουμε με τα συμβατικά απορρυπαντικά τους επίμονους λεκέδες κάνουμε τα εξής: κόβουμε ένα λεμόνι στα δύο, βουτάμε τη σάρκα σε αλάτι και το τρίβουμε στο λεκέ. Αυτή πρέπει να είναι η τελευταία μας λύση διότι το οξύ του λεμονιού ίσως κάνει τα πράγματα χειρότερα. Ξεπλύνετε καλά μετά τη χρήση.
Φτιάξτε ένα αρωματικό χώρου
Αρωματίστε και ενυδατώστε την ατμόσφαιρα του σπιτιού σας τις μέρες του χειμώνα. Αν έχετε τζάκι τοποθετήστε από πάνω ένα επισμαλτωμένο σκεύος, γεμίστε το με νερό και βάλτε μέσα φλούδα λεμονιού, πορτοκαλιού, ξυλάκια κανέλας, μπαχαρικά και φλούδα μήλου.
Εξουδετερώστε τις μυρωδιές από το χώμα της γάτας σας
Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε κάποιο αρωματικό σπρέϋ για να καλύψετε τις μυρωδιές από τις ακαθαρσίες της γάτας σας ή για να δημιουργήσετε ευχάριστη ατμόσφαιρα στο μπάνιο. Κόψτε δύο λεμόνια, βάλτε τα σε ένα δίσκο και σύντομα ο χώρος θα πλημμυρίσει από ευχάριστο άρωμα λεμονιού.
Βελτιώστε τη μυρωδιά του υγραντήρα χώρου
Όταν ο υγραντήρας σας αρχίσει να μυρίζει άσχημα αλλάξτε τη μυρωδιά του με τρεις ή τέσσερις κουταλιές χυμού λεμονιού στο νερό. Όχι μόνο θα “σβήσει” την άσχημη μυρωδιά, αλλά θα βελτιώσει την ατμόσφαιρα στο χώρο σας. Επαναλάβετε κάθε δύο εβδομάδες.
Καθαρίστε τα μπρούτζινα αντικείμενα
Αποχαιρετήστε τη μαυρίλα στα μπρούτζινα, χάλκινα ή ανοξείδωτα αντικείμενα. Με ένα μείγμα χυμού λεμονιού και αλατιού (ή μαγειρικής σόδας) καλύψτε τη μαυρισμένη επιφάνεια. Αφήστε το για 5 λεπτά και στη συνέχεια καθαρίστε με ζεστό νερό, ξεπλύνετε και γυαλίστε. Το ίδιο μείγμα είναι ιδανικό για να καθαρίσετε ανοξείδωτους νεροχύτες.
Γυαλίστε επιχρωμιωμένες επιφάνειες
Αντιμετωπίστε τα μεταλλικά άλατα και γυαλίστε βρύσες και άλλες χρωμιωμένες επιφάνειες τρίβοντάς τες με το εσωτερικό της φλούδας του λεμονιού. Ξεπλύνετε και στεγνώστε με ένα καθαρό πανί.
Δεν μαυρίζουν οι πατάτες σας
Οι πατάτες και τα κουνουπίδια καμιά φορά μαυρίζουν κατά το βρασμό, ιδιαίτερα όταν περιμένετε παρέα… Σιγουρευτείτε ότι τα παραμείνουν κάτασπρα ρίχνοντας μια κουταλιά χυμού λεμονιού στο βραστό νερό.
Φρεσκάρετε το ψυγείο σας
Το λεμόνι απορροφά τις μυρωδιές του ψυγείου. Ρίξτε λίγο χυμό λεμονιού σε βαμβάκι ή σε ένα σαπούνι και αφήστε το στο ψυγείο για αρκετές ώρες.
Γυαλίστε τα θαμπά αλουμίνια
Τρίψτε θαμπά αλουμινένια σκεύη με το εσωτερικό της φλούδας λεμονιού και καθαρίστε με ένα μαλακό πανί.
Δεν κολλάει το ρύζι
Όταν βράζετε ρύζι ρίξτε λίγο χυμό λεμονιού ώστε το ρύζι σας να γίνει σπειρωτό και να μη μετατραπεί σε μια ενιαία κολλώδη μάζα
Καθαρίστε τις επιφάνειες κοπής της κουζίνας σας
Αφότου ψιλοκόψετε κρεμμύδια, σκόρδα, κρέας, ψάρια και λοιπά υλικά με έντονη οσμή τρίψτε την επιφάνεια κοπή σας με λεμόνι.
Διατηρήστε το πράσινο χρώμα του γκουακαμόλε
Έχετε φτιάξει ένα νόστιμο γκουακαμόλε πριν το πάρτυ και δεν θέλετε να σας μαυρίσει πριν φτάσουν οι καλεσμένοι. “Ψεκάστε” το ελεύθερα με χυμό λεμονιού και θα παραμείνει φρέσκο και πράσινο. Το ίδιο ισχύει και για τις φρουτοσαλάτες σας.
Δώστε τραγανή υφή στο “ταλαιπωρημένο” μαρούλι
Μη πετάξετε το “μαλακωμένο” μαρούλι σας στον κάδο των αχρήστων. Με λίγο λεμόνι μπορείτε να φτιάξετε μια νόστιμη σαλάτα. Στίψτε μισό λεμόνι σε μια γαβάθα με κρύο νερό. Βάλτε μέσα το μαρούλι σας και αφήστε το στην ψύξη για μία ώρα. Στεγνώστε τα φύλλα του μαρουλιού και βάλτε τα στη σαλάτα ή στο σάντουιτς.
Απομακρύνετε τα έντομα από την κουζίνα
Δεν χρειάζεστε εντομοκτόνα για να ξεμπερδέψετε με τα οικιακά μυρμήγκια. Ψεκάστε με χυμό λεμονιού τις γωνίες και τις πόρτες. Σκορπίστε επίσης λίγες φλούδες λεμονιού έξω από την είσοδο: τα μυρμήγκια θα καταλάβουν ότι είναι ανεπιθύμητα, όπως επίσης ψύλλοι και κατσαρίδες.
Καθαρίστε το φούρνο μικροκυμάτων
Ο φούρνος μικροκυμάτων έχει γεμίσει με καρβουνιασμένες τροφές; Μπορείτε να τον καθαρίσετε δίχως να χαράξετε την επιφάνεια αναμειγνύοντας τρεις κουταλιές της σούπας χυμού λεμονιού σε ενάμιση ποτήρια νερό και βάλτε τα σε ένα βαθύ σκεύος. Ανάψτε το φούρνο σας σε υψηλή θερμοκρασία για 5 ως 10 λεπτά και οι υδρατατμοί θα μαλακώσουν τα ξεραμένα υπολείμματα. Καθαρίστε με ένα μαλακό πανί.
Δώστε ευχάριστο άρωμα στον κάδο των σκουπιδιών
Αν ο κάδος των απορριμμάτων μυρίζει δυσάρεστα πετάξτε στον πάτο φλούδες λεμονιού και πορτοκαλιού.
Λευκάνετε ευαίσθητα υφάσματα
Η παραδοσιακή χλωρίνη μπορεί να λεκιάσει τα ρούχα μας στο πλυντήριο εξαιτίας της επαφής των μεταλλικών μερών με το νερό. Μουλιάστε τα ευαίσθητα ρούχα σε ένα μείγμα χυμού λεμονιού και μαγειρικής σόδας για μισή ώρα πριν την πλύση. Διαλυμένος σε νερό ή σκέτος, ο χυμός λεμονιού θεωρείται άψογο λευκαντικό για τα ρούχα σας και τους δίνει υπέροχο άρωμα φρεσκάδας.
Απομακρύνετε τους “κρυμμένους” λεκέδες
Καθαρίστε τους λεκέδες κάτω από τη μασχάλη με ένα μείγμα χυμού λεμονιού (ή λευκού ξυδιού) και νερού.
Ενισχύστε το απορρυπαντικό του πλυντηρίου ρούχων
Προσθέστε ένα ποτήρι χυμό λεμονιού στο απορρυπαντικό για να απομακρύνετε λεκέδες από μέταλλα ή σκουριά.
Αφαιρέστε τη μούχλα από τα ρούχα
Κάντε ένα μείγμα λεμονιού-αλατιού και τρίψτε τη μουχλιασμένη επιφάνεια του υφάσματος. Στη συνέχεια στεγνώστε στον ήλιο. Επαναλάβετε μέχρι να φύγει ο λεκές.
Ως προϊόν ομορφιάς
Προτού καταφύγετε σε ακριβά καλλυντικά δοκιμάστε να βάλετε χυμό λεμονιού σε κηλίδες ή φακίδες στο πρόσωπό σας. Αφήστε το για 15 λεπτά και ξεπλύνετε καλά.
Κάντε ελαφρύ ντεκαπάζ
Για να ξανθές ανταύγειες στα μαλλιά σας προσθέστε ένα τέταρτο του ποτηριού χυμό λεμόνι σε τρία τέταρτα νερό και απλώστε. Κατόπιν καθίστε στον ήλιο. Επαναλάβετε καθημερινά για μια εβδομάδα.
Καθαρίστε και λευκάνετε τα νύχια σας
Προσθέστε το χυμό μισού λεμονιού σε ένα ποτήρι ζεστό νερό και βάλτε μέσα τα δάχτυλά σας για 5 λεπτά. Τρίψτε τα στη συνέχεια με τη φλούδα του λεμονιού και ξεχάστε τη μανικιουρίστ.
Καθαρίστε το πρόσωπό σας
Ο χυμός του λεμονιού είναι ιδανικός για καθαρισμό και απολέπιση του προσώπου σας, όπως επίσης και για απομάκρυνση των μαύρων στιγμάτων.
Φρεσκάρετε την αναπνοή σας
Το κιτρικό οξύ του λεμονοχυμού σκοτώνει τα βακτήρια που προκαλούν την κακή αναπνοή. Κάντε πλύση στόματος με λεμονοχυμό και ξεπλύνετε με άφθονο νερό.
Κατά της πιτυρίδας
Κάντε μασάζ στο τριχωτό της κεφαλής με 2 κουτάλια της σούπας χυμό λεμονιού και ξεβγάλτε. Στη συνέχεια ανακατέψτε ένα κουτάλι του τσαγιού λεμονοχυμό σε ένα ποτήρι νερό και επαναλάβετε. Η πιτυρίδα θα εξαφανιστεί.
Απολυμάνετε τις γρατζουνιές
Χτυπήσατε; Βάλτε λίγες σταγόνες λεμονιού στην πληγή και σκοτώστε τα μικρόβια.
Μαλακώστε τα ταλαιπωρημένα άκρα
Τα χέρια σας έχουν σκληρύνει; Τα πόδια σας πονούν; Κάντε μασάζ με ένα μείγμα λεμονιού και νερού. Στη συνέχεια κάντε μασάζ με ελαιόλαδο και καθαρίστε τα άκρα σας με ένα μαλακό πανί.
Το λεμόνι εξαφανίζει επίσης τις μυρμηγκιές και τα εξανθήματα!

Συγκομιδή... κερδών από φασόλια, φακές και ρεβίθια

Καθαρά έσοδα έως 350 ευρώ ανά στρέμμα υπόσχεται στους αγρότες η καλλιέργεια των οσπρίων.
Ελλειμματική σε παραγωγή η χώρα μας. Πολλαπλάσιες οι αποδόσεις όταν πρόκειται για βιολογικά προϊόντα

Κέρδη από... σίδηρο υπόσχεται η ξεχασμένη στη χώρα μας καλλιέργεια των οσπρίων. Τα καθαρά έσοδα στον παραγωγό κυμαίνονται ανάλογα με το προϊόν από 150 έως 350 ευρώ το στρέμμα. Τα φασόλια, η φακή και το ρεβίθι ανοίγουν σημαντικές ευκαιρίες για εκείνους που θέλουν να ασχοληθούν με την καλλιέργειά τους, καθώς η Ελλάδα είναι ελλειμματική σε παραγωγή και πλεονασματική σε εισαγωγές.
Οι ποσότητες της φακής που παράγεται στην Ελλάδα είναι ελάχιστες σε σχέση με το ύψος της κατανάλωσής της, με αποτέλεσμα ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 95% των αναγκών μας να καλύπτεται με εισαγωγές από άλ
Οι ποσότητες της φακής που παράγεται στην Ελλάδα είναι ελάχιστες σε σχέση με το ύψος της κατανάλωσής της, με αποτέλεσμα ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 95% των αναγκών μας να καλύπτεται με εισαγωγές από άλλες χώρες, όπως είναι η Τουρκία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς

Αν και τα εδάφη της χώρας είναι τα πλέον κατάλληλα για να ευδοκιμήσουν τα όσπρια, εντούτοις πάνω από το 60% των οσπρίων είναι ξένης προέλευσης.
Σύμφωνα και με τον γεωπόνο Κάσσανδρο Γάτσιο, υπάρχει μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης της καλλιέργειας, όπως και για τις εξαγωγές τους.
Οι «Επαγγελματικές Ευκαιρίες» με τη συνδρομή του κ. Γάτσιου παρουσιάζουν τα μυστικά της καλλιέργειας, τις αποδόσεις και τις ποικιλίες. Τα όσπρια, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς τους σε πρωτεΐνες, για πολλά χρόνια θεωρούνταν στην Ελλάδα σαν το «κρέας των φτωχών». Με την άνοδο όμως του βιοτικού επιπέδου στη χώρα μας, τα όσπρια, αν και αποτελούν το συνώνυμο της υγιεινής διατροφής, άρχισαν να εγκαταλείπονται από τις ελληνικές οικογένειες και να αντικαθίστανται από την κατανάλωση κρέατος, το οποίο πέραν των προβλημάτων που προκαλεί στον ανθρώπινο οργανισμό η υπερβολική κατανάλωσή του, είναι ένα προϊόν ακριβό και ελλειμματικό στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να απαιτούνται τεράστιοι πόροι για την εισαγωγή του.
Τα όσπρια σε παγκόσμιο επίπεδο καταλαμβάνουν μικρές σχετικά εκτάσεις και οι κύριες χώρες παραγωγής τους είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Τουρκία κ.ά.
Στην Ευρωπαϊκή Ενωση τα όσπρια καλλιεργούνται σε ασή?αντες, για τη σπουδαιότητά τους και τα πλεονεκτήματά τους εκτάσεις, οι οποίες χρόνο με τον χρόνο μειώνονται.
Τα φασόλια είναι τα όσπρια που αποτελούν το είδος το οποίο καλλιεργείται περισσότερο στη χώρα μας. Καταλαμβάνουν το 64% των εκτάσεων που καλλιεργούνται με όσπρια
Τα φασόλια είναι τα όσπρια που αποτελούν το είδος το οποίο καλλιεργείται περισσότερο στη χώρα μας. Καταλαμβάνουν το 64% των εκτάσεων που καλλιεργούνται με όσπρια
Η καλλιέργεια οσπρίων στη χώρα μας ακολούθησε φθίνουσα πορεία τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα η παραγωγή στην Ελλάδα να είναι ελλειμματική. Ετσι, η χώρα μας αναγκάζεται να καλύπτει πάνω από το 50% των εγχώριων ετήσιων αναγκών της με εισαγόμενα προϊόντα, κυρίως από την Τουρκία, αλλά και χώρες όπως είναι οι ΗΠΑ, η Κίνα, το Μεξικό, η Αίγυπτος, η Μαδαγασκάρη και η Ινδία.
Το σύνολο της καλλιεργούμενης με όσπρια έκτασης στην Ελλάδα ανέρχεται περίπου σε 160.00- 180.000 στρέμματα. Με στοιχεία του 2009 η μέση ετήσια παραγωγή είναι 33.000 τόνοι, ενώ η κατανάλωση είναι περίπου 90.000-100.000 τόνοι. Από τα στοιχεία αυτά είναι φανερό ότι η χώρα μας είναι πολύ ελλειμματική όσον αφορά την παραγωγή των οσπρίων. Η καλλιέργεια των φασολιών απαντάται κυρίως στους Νο?ούς Φλώρινας, Καστοριάς και Καβάλας. Τα ρεβίθια στους Νο?ούς Ευβοίας, Βοιωτίας, Φθιώτιδας και Κυκλάδων. Τα κουκιά στους Νο?ούς Ηρακλείου και Αρκαδίας, το λαθούρι στον Νο?ό Κορινθίας και η φακή στον Νο?ό Λάρισας, Λευκάδας.
Συγκομιδή... κερδών από φασόλια, φακές και ρεβίθια
Τα φασόλια είναι τα όσπρια που αποτελούν το είδος που καλλιεργείται περισσότερο στη χώρα μας και από τα οποία παράγεται το 73% της συνολικής ελληνικής παραγωγής οσπρίων και καταλαμβάνουν το 64% των εκτάσεων που καλλιεργούνται με όσπρια.
Οι ποσότητες της φακής που παράγεται στην Ελλάδα είναι ελάχιστες σε σχέση με το ύψος της κατανάλωσής της, με αποτέλεσμα ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 95% των αναγκών μας να καλύπτεται με εισαγωγές από άλλες χώρες, όπως είναι η Τουρκία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Στη χώρα μας παράγονται ετησίως 20.000-22.000 τόνοι φασόλια, 2.700-2.900 τόνοι ρεβίθια, 1.200-1.300 τόνοι φακές, 3.200-3.400 τόνοι κουκιά, 250-320 τόνοι λαθούρια, 600- 650 τόνοι μπιζέλια και 300-400 τόνοι λοιπά όσπρια (μαυρομάτικα φασόλια, πράσινα κ.λπ.).
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ο ετήσιος τζίρος της αγοράς οσπρίων εκτιμάται σε μόλις 200 εκατ. ευρώ, βάσει των στοιχείων της εγχώριας κατανάλωσης, υπάρχουν προοπτικές για ανάπτυξη του κλάδου, ο οποίος πέραν της κάλυψης της εσωτερικής κατανάλωσης, μπορεί να γίνει εξαγωγικός.
Τα κυριότερα προβλήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξη της καλλιέργειας των οσπρίων στη χώρα μας είναι:
  • οι χαμηλές τιμές που απολαμβάνουν οι παραγωγοί, λόγω των μεγάλων εισαγωγών οσπρίων από χώρες χαμηλού κόστους,
  • το φαινόμενο «ελληνοποίησης» των εισαγόμενων οσπρίων.
Επίσης η έλλειψη τυποποίησης των ελληνικών οσπρίων αποτελεί όπως και στα περισσότερα ελληνικά γεωργικά προϊόντα τον μεγαλύτερο ανασταλτικό παράγοντα.
Οι τιμές πώλησης
Τα μυστικά για αποδοτική σοδειά
Τα όσπρια μπορούν να καλλιεργηθούν ως ξερικές αλλά και ως ποτιστικές καλλιέργειες. Τα όσπρια που μπορούν να καλλιεργηθούν ως ξερικές είναι η φακή, τα ρεβίθια, τα λαθούρια και τα κουκιά. Σαν ποτιστικά καλλιεργούνται τα φασόλια, οι γίγαντες και τα μαυρομάτικα.
Το κοινό φασόλι: Ο βλαστικός κύκλος της φασολιάς ποικίλλει ανάλογα με την ποικιλία από 70-140 μέρες. Γι' αυτό η σπορά του φασολιού γίνεται μετά την πάροδο των όψιμων παγετών. Καλλιεργείται σε εδάφη γόνιμα, με καλή στράγγιση, ελαφρά. Είναι φυτό υγρόφιλο, ηλιόφιλο και θερμόφιλο. Προσαρμόζεται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών. H μέση απόδοση των ξηρών φασολιών είναι 200-250 κιλά το στρέμμα, με μία μέση τιμή τα 2,5-3 ευρώ το κιλό. Η ακαθάριστη πρόσοδος είναι 500-750 ευρώ το στρέμμα και το καθαρό εισόδημα 250-350 ευρώ το στρέμμα.
Φασόλια γίγαντες: Τα μεγαλόσπερμα φασόλια γίγαντες καλλιεργούνται σαν ξερά φασόλια σε διάφορες περιοχές αλλά κυρίως στη Δυτική Μακεδονία. Οι γίγαντες διαφέρουν από το κοινό φασόλι μορφολογικά, αλλά απαιτούν και διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες. Είναι φυτά αναρριχώμενα που φθάνουν σε ύψος 3 μέτρων. Χρησιμοποιείται κατά τη σπορά 8-10 κιλά σπόρου ανά στρέμμα. Θέλουν γόνιμα και αρδευόμενα εδάφη. Η συγκομιδή γίνεται το φθινόπωρο, Σεπτέμβριο - Νοέμβριο. Οι αποδόσεις είναι 250-500 κιλά το στρέμμα. Οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ 3-3,5€ το κιλό.
Η φακή: Η φακή αναπτύσσεται καλά σε ψυχρά περιβάλλοντα και τα νεαρά φυτά είναι ανθεκτικά στους, μη παρατεταμένους, ανοιξιάτικους παγετούς. . Είναι ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 30οC κατά την περίοδο της άνθισης και του γεμίσματος του λοβού ξηραίνουν τα φυτά. Η απόδοση είναι καλή όταν καλλιεργείται σε ελαφριά και καλά στραγγιζόμενα εδάφη, πλούσια σε φωσφόρο και κάλιο. Η σπορά στη φθινοπωρινή καλλιέργεια γίνεται μέσα στον Νοέμβριο, ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες και την ποικιλία. Το φυτό ωριμάζει περίπου σε 120 μέρες. Η φακή αναπτύσσεται ως βιολογική καλλιέργεια σχεδόν σε όλα τα είδη των εδαφών, αρκεί να έχουν καλή στράγγιση. Η μέση παραγωγή είναι 120 κιλά το στρέμμα, ενώ η τιμή κυμαίνεται γύρω στα 3 ευρώ το κιλό. Αν θεωρήσουμε ότι το κόστος καλλιέργειας είναι περίπου 110 ευρώ το στρέμμα, τότε το καθαρό κέρδος είναι περίπου 250 ευρώ το στρέμμα.
Το ρεβίθι: Είναι ετήσιο ξερικό ψυχανθές, που καλλιεργείται από την αρχαιότητα. Το ρεβίθι είναι το πιο ανθεκτικό στις ξηροθερμικές συνθήκες από όλα τα άλλα όσπρια που καλλιεργούνται στη χώρα μας. Καλλιεργείται σε ποικιλία εδαφών ακόμη και σε πετρώδη, αλλά δεν αναπτύσσεται σε εδάφη που δεν έχουν καλή στράγγιση. Το ρεβίθι αναπτύσσεται ως βιολογική καλλιέργεια σχεδόν σε όλα τα είδη των εδαφών. Η μέση απόδοση του ρεβιθιού είναι 140-220 κιλά το στρέμμα, ενώ η τιμή πώλησης είναι 0,8-2,0€ το κιλό. Η ακαθάριστη πρόσοδος είναι 150-250 ευρώ το στρέμμα.
Τα μαυρομάτικα φασόλια: Τα μαυρομάτικα φασόλια είναι φυτά ποώδη με πυκνό φύλλωμα και άνθιση κλιμακωτή, η οποία συνεχίζεται μέχρις ότου οι συνθήκες του φθινοπώρου δεν είναι ευνοϊκές. Είναι ευπαθή στους παγετούς της άνοιξης και του φθινοπώρου. Οι λοβοί της δεν ωριμάζουν ταυτόχρονα.
Ευνοϊκό το κλίμα καθώς και οι... προοπτικές
Η Ελλάδα, λόγω του κλίματός της, έχει τη δυνατότητα να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή των οσπρίων και να καλύψει την εσωτερική κατανάλωση, αλλά να γίνει και εξαγωγική χώρα. Σημαντικός ευνοϊκός παράγοντας για την ανάπτυξη της καλλιέργειας των οσπρίων στην Ελλάδα είναι ότι οι αγρότες εγκαταλείπουν ορισμένες καλλιέργειες που πλέον δεν αποδίδουν όσο παλαιότερα και στρέφονται σε νέες, πιο ανταγωνιστικές και προσοδοφόρες, μεταξύ αυτών, δε, είναι τα όσπρια.
Η στροφή πολλών νέων ανθρώπων στη γεωργία, δημιουργεί μία νέα κατάσταση στην ελληνική γεωργία, επειδή οι νέοι δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για νέες καλλιέργειες με δυνατότητες, ενσωματώνοντας και εξελιγμένες πρακτικές και τεχνικές. Σε ό,τι αφορά τα προβλήματα της αγοράς οσπρίων στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν επαρκείς ελληνικοί σπόροι, κυρίως φακής και ρεβιθιού, αλλά επίσης λείπει το πλαίσιο υποστήριξης, κυρίως του χρηματοπιστωτικού τομέα. Τα όσπρια έχουν μεγάλες δυνατότητες να αναπτυχθούν στη χώρα μας, αν οι αγρότες εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχουν αυτές οι καλλιέργειες.
Τα πλεονεκτήματα της χώρας μας για την καλλιέργεια των οσπρίων είναι:
  • Υπάρχουν πολύ καλές ελληνικές ποικιλίες οσπρίων που δίνουν εκλεκτής ποιότητας όσπρια, που έχουν και μεγάλη προσαρμοστικότητα στις ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες.
  • Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ελλειμματική στην παραγωγή οσπρίων, με αποτέλεσμα τα όσπρια να αποτελούν ένα προϊόν που μπορεί να εξαχθεί.
  • Η καλλιέργεια των βιολογικών οσπρίων είναι μία δυνατότητα που μπορεί να δώσει αυξημένο εισόδημα στους παραγωγούς, επειδή τα όσπρια αυτά δεν θα δέχονται την πίεση από τις εισαγωγές οσπρίων από γειτονικές χώρες και οι τιμές πωλήσεως είναι αυξημένες σε σχέση με τα παραγόμενα με συμβατικό τρόπο. Επίσης επιδοτείται η βιολογική καλλιέργεια των οσπρίων με 160€/στρεμμ. για τους νέους βιοκαλλιεργητές και 123€/στρεμμ. για τους παλιούς.
  • Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχει προγράμματα για την ανάπτυξη της καλλιέργειας των οσπρίων.
Η καλλιέργεια των οσπρίων μπορεί να αναπτυχθεί και σαν «συ?βολαιακή» με την υπογραφή συμβολαίων μεταξύ των παραγωγών και των τυποποιητών. Η συ?βολαιακή γεωργία έχει τα εξής πλεονεκτήματα:
  • Μπορεί να εξασφαλίζει στον παραγωγό τη διάθεση του προϊόντος
  • του διασφαλίζει μία ικανοποιητική τιμή
  • ο καταναλωτής αγοράζει επώνυμα ποιοτικά, ελληνικά προϊόντα
  • ενώ ο τυποποιητής έχει εξασφαλισμένη ποσότητα, ενώ ταυτόχρονα βγάζει στην αγορά προϊόντα ελεγμένης ποιότητας.
Μεγάλη η θρεπτική αξία
Τα όσπρια χαρακτηρίζονται από μεγάλη θρεπτική αξία, επειδή έχουν περίπου 360 θερμίδες ανά 100 γρ. σπόρων. Επίσης έχουν μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνών, οι οποίες περιέχουν τα απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό αμινοξέα, σύνθετους υδατάνθρακες βραδείας απορρόφησης, φυτικές ίνες, βιταμίνες (της ομάδας Β, C και E) και ιχνοστοιχεία. Τα όσπρια έχουν μηδενική περιεκτικότητα σε λιπαρά και σάκχαρα και είναι βασικός συντελεστής της ελληνικής παραδοσιακής κουζίνας.
Τα όσπρια περιέχουν μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών που είναι οι περισσότερες διαλυτές αλλά και άπεπτες, σε ποσοστό πολύ μεγαλύτερο ακόμα και από τα δημητριακά. Οι άπεπτες φυτικές ίνες βοηθούν στην αποβολή του λίπους από τα έντερα παρέχοντας προστασία από τη δημιουργία καρκίνου του εντέρου, ενώ μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και μάλιστα διαλυτές, συνδέεται άμεσα με τον μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιοπαθειών καθώς βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης.
Οι βιταμίνες Β και κυρίως το φολλικό οξύ, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, είναι σημαντικές για την πρόληψη των καρδιοπαθειών και ορισμένων μορφών καρκίνου.
Τα ρεβίθια, οι φακές και τα φασόλια είναι μια πολύτιμη πηγή ασβεστίου, απαραίτητη για έγκυες, γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση και τα παιδιά. Οι φακές και τα μαυρομάτικα φασόλια περιέχουν μεγάλες ποσότητες σιδήρου. Τα όσπρια περιέχουν πολλούς σύνθετους υδατάνθρακες και έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Με τον όρο γλυκαιμικό δείκτη εννοούμε πόσο γρήγορα απορροφώνται από τον οργανισμό οι υδατάνθρακες που περιέχονται σε μια συγκεκριμένη τροφή. Οι τροφές που περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες αυξάνουν σταδιακά στο αίμα τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης. Ερευνες αναφέρουν ότι ακολουθώντας μια διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε σύνθετους υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, μειώνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη τύπου Β.
Πού θα απευθυνθώ
Κάσσανδρος Γάτσιος. Γεωπόνος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων, Εταιρεία Symagro, Επιστημονικό & Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου, τηλ.: 6944846475, 26510 07653 - info@symagro.com
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ

Μεταξοσκώληκας, καλλιέργεια και επιδοτήσεις

Μεταξοσκώληκας ονομάζεται γενικά η κάμπια του εξημερωμένου είδους Bombyx mori που είναι ένα είδος εντόμων. Έχει μεγάλη οικονομική αξία για τον άνθρωπο καθώς εκτρέφεται με τη μέθοδο της  σηροτροφίας για τη παραγωγή του μεταξιού. Το κουκούλι του μεταξοσκώληκα πλέον στη σημερινή εποχή δε γίνεται μονάχα κλωστή, αλλά συμβάλλει και στη παραγωγή καλλυντικών. Στην αγορά υπάρχουν μάσκες ομορφιάς με πρωτεΐνες μεταξιού καθώς και ειδικά γάντια φτιαγμένα από κουκούλι, καθώς και ρούχα από κουκούλι. Οι μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες καλλυντικών παγκοσμίως έχουν το μετάξι ως το βασικότερο συστατικό για τα καλλυντικά τους. Ο μεταξοσκώληκας εκκρίνει μια πρωτεΐνη, που ονομάζεται σερικίνη, η οποία ευθύνεται για την αναζωογόνηση και τη διατήρηση της νιότης στο ανθρώπινο δέρμα. Το συστατικό αυτό χρησιμοποιείται σε μερικά από τα πιο ακριβά καλλυντικά. Μάλιστα η ευεργετική ιδιότητα της σερικίνης ανακαλύφθηκε κατά λάθος διότι παρατηρήθηκε ότι οι εργάτριες που δούλευαν στα αναπηνιστήρια είχαν πολύ νεανικά πρόσωπα και αυτό οφειλόταν στη σερικίνη, που περιεχόταν στον ατμό από το ζεστό νερό.
Ο μικρός μεταξοσκώληκας από την ώρα που θα εκκολαφθεί μέχρι τη στιγμή που θα πλέξει το κουκούλι, ή τη φούσκα, χρειάζεται να περάσει από 5 στάδια που αποκαλούνται ηλικίες και διαχωρίζονται μεταξύ τους από ένα ενδιάμεσο στάδιο που ονομάζεται ύπνος. Συνολικά, επομένως, ο μεταξοσκώληκας μέχρι να πλέξει το κουκούλι χρειάζεται να βιώσει 5 ηλικίες και 4 ύπνους. Ο μεταξοσκώληκας χρειάζεται συνολικά περίπου 30 ημέρες για να τραφεί πλήρως και σε αυτό το διάστημα οι μεταξοσκώληκες μπαίνουν πάνω σε ξύλινα κρεβάτια, τις αποκαλούμενες κρεβάτες. Κατά τη διάρκεια της πρώτης ηλικίας, ο μεταξοσκώληκας είναι πολύ μικρός και μαύρος. Τρώει συνέχεια μονάχα λεπτοκομμένα μορεόφυλλα και κάθε μέρα αυξάνει σε μέγεθος αρκετά. Το δέρμα του σώματός του δεν αναπτύσσεται αναλογικά με το υπόλοιπο σώμα. Έτσι, έπειτα από περίπου 4 με 5 ημέρες, το δέρμα του έχει αναπτυχθεί πλήρως, ενώ το σώμα του ακόμα μπορεί και αναπτύσσεται. Ως συνέπεια, σταματάει να τρώει, βγάζει μερικά μεταξονήματα από το στόμα του με τα οποία στερεώνει τα πόδια του πάνω σε μερικά σταθερά σημεία και, αφού σηκώσει το κεφάλι προς τα πάνω, μένει στη θέση αυτή χωρίς να κουνηθεί για 1-2 μέρες περίπου. Το στάδιο αυτό ονομάζεται πρώτος ύπνος.
Κατά τη διάρκεια του ύπνου, μέσα στον οργανισμό του μεταξοσκώληκα λαμβάνουν χώρα κάποιες δραστηριότητες που έχουν ως συνέπεια να φτιαχτεί κάτω από το παλιό δέρμα ένα νέο δέρμα σαφέστατα ποιοτικότερο. Όταν ο μεταξοσκώληκας ξυπνήσει, το παλιό δέρμα του θα κομματιαστεί και θα ξεκολληθεί από το σώμα του.
Μόλις τελειώσει αυτή η φάση ο μεταξοσκώληκας πάει στο στάδιο της δεύτερης ηλικίας που κρατάει 4 μέρες και όπου το μόνο που συμβαίνει μέχρι να αρχίσει το στάδιο της  τρίτης ηλικίας, που διαρκεί 4 με 5 μέρες, είναι ο δεύτερος ύπνος.
Απομένουν η τέταρτη ηλικία και η πέμπτη ηλικία, καθώς και οι ενδιάμεσοι ύπνοι.
Μεταξοσκώληκας, καλλιέργεια και επιδοτήσεις Μεταξοσκώληκας, καλλιέργεια και επιδοτήσεις
Επομένως, ο κύκλος των 30 ημερών είναι το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που μπορεί να κρατήσει μία εκτροφή. Μετά όμως από την εκτροφή αρχίζει το στάδιο του κλαδώματος. Οι μεταξοσκώληκες αναρριχώνται στα κλαδιά του πουρναριού που έχουν τοποθετηθεί πάνω στα κρεβάτια για να πλέξουν το κουκούλι τους. Ο μεταξοσκώληκας εκκρίνει από τους δύο μεταξογόνους αδένες του το μετάξι και με κινήσεις ακριβείας του σώματός του πλέκει το κουκούλι. Το πλέξιμο γίνεται από έξω προς τα μέσα, με συνέπεια ο μεταξοσκώληκας να παγιδεύεται μέσα στη φούσκα ενώ προοδευτικά αλλάζει μορφή σε χρυσαλίδα. Το πλέξιμο του κουκουλιού επιτυγχάνεται σε 12 μέρες στο απόλυτο σκοτάδι και χωρίς κανέναν εξωτερικό ερεθισμό. Την επόμενη μέρα μετά τις 12 μέρες ξεκινάει το μάζεμα των κουκουλιών από τα κλαδιά. Το ξεκλάδωμα κρατάει 2-3 μέρες περίπου.
Στη συνέχεια ο σπόρος μεταφέρετε πρώτα στο εκκολαπτήριο όπου εκεί βρίσκεται το μηχάνημα που επωάζει τα αβγά και ξεφυτρώνουν οι νεογέννητοι μεταξοσκόληκες. Στο ίδιο μηχάνημα υπάρχουν ειδικές θήκες οι οποίες λειτουργούν ως φωλιές, όπου τρέφονται με ψιλοκομμένα φύλλα μουριάς οι νεογέννητοι μεταξοσκώληκες για τις δύο πρώτες ηλικίες που κρατάνε 7 με 10 μέρες. Στη συνέχεια οι μεταξοσκώληκες μεταφέρονται στο βασικό χώρο εκτροφής τους, όπου επιβάλλεται να είναι καλά καθαρισμένος, με καθαρό αέρα, και επίσης να τον κοιτάνε οι αχτίδες του ήλιου. Οι μεταξοσκώληκες τρώνε ξανά κομμένα φύλλα μουριάς και επιβάλλεται να ταΐζονται 3 με 4 φορές το 24ωρο. Έτσι οι 20.000 κάμπιες, οι οποίες θα εκκολαφθούν από 1 κουτί, θα φάνε συνολικά περίπου 450 κιλά φύλλων μουριάς. Το διάστημα της εκτροφής τους κρατάει 4 βδομάδες περίπου. Τις τελευταίες 10 μέρες οι μεταξοσκώληκες θα φάνε τα 350 κιλά φύλλων μουριάς.
Και όταν η κάμπια θα είναι πλέον μεγάλη με μέγεθος 9 εκατοστά περίπου, τότε σηκώνει το κεφάλι της και αναζητά κλαδί για να καθίσει και να δημιουργήσει το κουκούλι. Μόλις τελειώσει η περίοδος της διατροφής, οι μεταξοσκώληκες εκκρίνουν για 3 μέρες από τους αδένες τους μια κλωστή, πλέκουν το κουκούλι τους στο οποίο θα φυλακιστούν για 15 μέρες, για να το τρυπήσουν μετά και να πετάξουν πλέον στο εξωτερικό περιβάλλον μεταμορφωμένοι σε πεταλούδες. Λίγες ώρες αργότερα ζευγαρώνουν και γεννούν αβγά, τερματίζοντας έτσι τη βιολογική συνεισφορά τους. Αυτό που πρέπει να προσέξουν οι παραγωγοί είναι ότι λίγο πριν τρυπήσουν οι μεταξοσκώληκες το κουκούλι και βγούνε έξω ως πεταλούδες, θα πρέπει να μαζέψουν τις φούσκες από τα κλαδιά και να τις ψήσουν στο φούρνο για 2 ώρες στους 180 βαθμούς Κελσίου. Μετέπειτα πρέπει να αεριστούν για να στεγνώσουν και κατόπιν μεταφέρονται στο απινηστήριο, όπου θα βγει από το κουκούλι η κλωστή. Ένα κουτί σπόρου παράγει γύρω στα 3 κιλά μεταξωτή κλωστή. Κάθε κουκούλι παράγει περίπου 2 χιλιόμετρα κλωστή. Η κλωστή αυτή, αρχικά πρέπει να καθαριστεί από τη μεταξόκολλα, και μετέπειτα υφαίνεται και το ύφασμα πηγαίνει στις οικοτεχνίες.
Μεταξοσκώληκας, καλλιέργεια και επιδοτήσεις Μεταξοσκώληκας, καλλιέργεια και επιδοτήσεις
Όμως στην Ελληνική πραγματικότητα δυστυχώς η παραγωγή μεταξιού δεν είναι αυτή που θα μπορούσε να είναι.. Η σηροτροφία μπορεί να δώσει καρπούς σε περίπου 1.5 μήνα, και ένα αυξημένο εισόδημα στις αρχές του καλοκαιριού που ο αγρότης δεν έχει άλλα έσοδα, ενώ μπορούν και ενδιαφερόμενοι που δεν είναι αγρότες να ασχοληθούν με τη παραγωγή του μεταξοσκώληκα ως μία έξτρα εργασία. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν και ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τη παραγωγή μεταξοσκώληκα επιβάλλεται να πάνε στο Υπουργείο. Αγροτικής Ανάπτυξης για να ανακοινώσουν τις προθέσεις τους καθώς και το ότι διαθέτουν χώρο για την εκτροφή και επίσης ότι έχουν και μουριές, δηλαδή την αναγκαία τροφή για το μεταξοσκώληκα. Το σπόρο οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να τον πάρουν από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο του Υπουργείου Γεωργίας και διευκρινίζεται ότι ο συγκεκριμένος σπόρος είναι ειδικά επεξεργασμένος για να προσαρμοστεί αποκλειστικά στο Ελληνικό κλίμα. Κάθε σφραγισμένο κουτί σπόρου που δίνεται στον ενδιαφερόμενο παραγωγό έχει βάρος 16 γραμμάρια, και θα εκκολάψει περίπου 20.000 μεταξοσκώληκες. Κάθε κουτί κοστίζει γύρω στα 130 ευρώ και η αγορά του επιδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), υπό τον όρο ότι θα παραχθούν συγκεκριμένα κιλά κουκουλιού. Τα 16 γραμμάρια σπόρου δίνουν περίπου 50 κιλά κουκουλιού, όπου το ακριβές βάρος φυσικά εξαρτάται από το μέγεθος της τροφής που έχει καταναλώσει το κάθε σκουλήκι. Τέλος, κάθε κουκούλι δίνει περίπου 1.200 με 1.800 μέτρα κλωστής.
Εφόσον στο μέλλον αναπτυχθεί περισσότερο η παραγωγή του μεταξοσκώληκα, θα μπορεί ίσως να γίνει και κύρια εργασία και όχι δευτερεύουσα όπως είναι σήμερα. Σε αυτό βέβαια πρέπει να βοηθήσει και η πολιτεία.

Εκτροφή σαλιγκαριών και προϋποθέσεις

Πριν περίπου 2 μήνες πραγματοποιήθηκε στη Πρέβεζα σεμινάριο για τα σαλιγκάρια το οποίο είχε μαζική προσέλευση και φάνηκε ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται αρκετά για να ασχοληθεί με την καλλιέργεια και εκτροφή σαλιγκαριών επαγγελματικά. Ωστόσο, πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι η εκτροφή των σαλιγκαριών δεν είναι μία εργασία που θα αποφέρει τεραστίων διαστάσεων εισοδήματα και μάλιστα εύκολα μετά το αρχικό κόστος της επένδυσης. Η εκτροφή σαλιγκαριών εφόσον πετύχει θα δώσει σίγουρα ένα αξιοπρεπές μισθό αλλά μέχρι εκεί.
Σαλιγκάρια - εκτροφή σε ανοιχτό σαλιγκαροτροφείο Σαλιγκάρια – εκτροφή σε ανοιχτό σαλιγκαροτροφείο
Οι προϋποθέσεις για την εκτροφή των σαλιγκαριών που πρέπει να γνωρίζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι είναι καταρχήν τα έξοδα αρχικής εγκατάστασης και λειτουργίας για περίπου 2 χρόνια, τα οποία κυμαίνονται κοντά στα 60 χιλιάδες ευρώ για έκταση 10 στρεμμάτων, τα οποία πρέπει να έχουν γόνιμο και αρδευόμενο έδαφος. Πολύ σημαντική προϋπόθεση επίσης είναι και η εργασία του ιδιοκτήτη των στρεμμάτων, καθώς και ενός ατόμου ακόμη για βοήθεια, κυρίως τη περίοδο στην οποία τα σαλιγκάρια θα πρέπει να συλλεχθούν. Αλλά η σημαντικότερη προϋπόθεση είναι να τηρείται εξονυχιστικά το πρόγραμμα εκτροφής και ο ιδιοκτήτης θα πρέπει από τη φύση του να είναι άτομο σχολαστικό και παρατηρητικό όπου θα λαμβάνει υπόψη του και τη παραμικρή λεπτομέρεια διότι  η εκτροφή σαλιγκαριών μπορεί να καταστραφεί από μία και μόνο παραμέληση ή απροσεξία.

Σαλιγκάρια και επιδοτήσεις

Σαλιγκάρια - εκτροφή σε κλειστό περιβάλλον Σαλιγκάρια – εκτροφή σε κλειστό περιβάλλον
Βέβαια για να υπάρξει η επιδότηση της εκτροφής σαλιγκαριών, υπάρχει το πρόγραμμα Σχέδια Βελτίωσης που είναι αποκλειστικά για τους επαγγελματίες αγρότες για εγκαταστάσεις το πολύ 10 στρεμμάτων αλλά και ο αναπτυξιακός νόμος που συμπεριλαμβάνει εκτός των επαγγελματιών αγροτών και τους υπόλοιπους, αλλά για επενδύσεις 100.000 ευρώ και περισσότερο και με προσωπική συμμετοχή 25% υπό τον όρο ότι τα στρέμματα εγκατάστασης σε αυτή τη περίπτωση θα είναι άνω των 16 στρεμμάτων.
Το ότι η εκτροφή σαλιγκαριών απαιτεί απόλυτη πειθαρχία και ακρίβεια φαίνεται και από το γεγονός ότι διεθνώς 3 στις 10 επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια των πρώτων 2 χρόνων των καλλιεργειών σταματούνε να λειτουργούν, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι πάρα πολύ υψηλότερο διότι στα πρώτα 2 χρόνια στην Ελλάδα σταματούνε να λειτουργούν 9 από τις 10 επιχειρήσεις! Έτσι όλοι όσοι σκέφτονται και τους αρέσει η ιδέα να ασχοληθούνε με τα σαλιγκάρια θα πρέπει να το σκεφτούνε πάρα πολύ σοβαρά και να λάβουν υπόψη όλες τις παραμέτρους.